• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حد تخصیص

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



آخرین حدّ مجاز تخصیص یک عام را حد تخصیص گویند.



حد تخصیص، به معنای آخرین حد تخصیص زدن یک عام است که در نزد عرف و اهل زبان مجاز و مورد پسند می‌باشد؛ به بیان دیگر، حد تخصیص به معنای بیشترین تعداد از افراد خاص است که در یک تخصیص می‌توان از تحت شمول حکم عام خارج نمود، به گونه‌ای که خروج بیش از آن، نزد عرف و اهل زبان غلط و ناپسند بوده و به استهجان تخصیص منجر می‌گردد.


درباره حد تخصیص، میان علما اختلاف وجود دارد:
۱. بعضی هم چون مرحوم «سید مرتضی»، «شیخ طوسی» و «ابن زهره» معتقدند عام را تا زمانی که حتی یک فرد تحت آن باقی بماند، می‌توان تخصیص زد؛
۲. بعضی، باقی ماندن سه فرد و برخی دو فرد را در تحت عام آخرین حد تخصیص دانسته‌اند؛
۳. بسیاری معتقدند تا اندزه‌ای می‌توان عام را تخصیص زد که تعداد افراد باقی مانده در تحت آن، نزدیک به تعداد کل افراد عام باشد.
[۲] مبانی استنباط حقوق اسلامی یا اصول فقه، محمدی، ابوالحسن، ص۸۱.
[۳] اصول الفقه، زهیرالمالکی، محمد ابوالنور، ج۲، ص۲۵۲.
[۵] تحریر المعالم، مشکینی، علی، ص۱۱۰.



۱. معالم الدین و ملاذ المجتهدین، صاحب معالم، حسن بن زین الدین، ص۱۱۰.    
۲. مبانی استنباط حقوق اسلامی یا اصول فقه، محمدی، ابوالحسن، ص۸۱.
۳. اصول الفقه، زهیرالمالکی، محمد ابوالنور، ج۲، ص۲۵۲.
۴. قوانین الاصول، میرزای قمی، ابوالقاسم بن محمد حسن، ج۱، ص۲۴۱.    
۵. تحریر المعالم، مشکینی، علی، ص۱۱۰.



فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۴۱۲، برگرفته از مقاله «حد تخصیص».    


رده‌های این صفحه : اصطلاحات اصولی | اصول فقه | عام و خاص




جعبه ابزار