• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

جنگ‌های بنی‌اسد

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



بنی اسد از قبایل جنگجوی عرب به شمار می‌آیند. و در نبردهای گوناگون عصر جاهلی و اسلامی حضور داشتند.



در مقاطعی بنی اسد با برخی قبایل همپیمان بودند، هرچند درگیریهایی نیز میانشان روی می‌داد. از همپیمانان آنان می‌توان به قبیله طیّ ، بنو عامربن صعصعه
[۲] بلوغ الارب، ج۲، ص۷۰-۷۱.
و یهود خیبر اشاره کرد. بنی اسد از قبایل جنگجوی عرب به شمار می‌آیند. و در نبردهای گوناگون عصر جاهلی و اسلامی حضور داشتند.


از مهم‌ترین جنگهای آنان پیش از اسلام، جنگ با قبیله «طیّ» بود که به «یوم ظهر الدهناء» شهرت یافت؛ نیز نبرد با بنی تمیم در «ذات الحناظل» که به کشته شدن عمرو بن اثیر رئیس بنی تمیم انجامید. از نبرد آنان با بنو عامر بن صعصعه نیز به «یوم ذی علق» یاد شده است و نبرد دیگر آنان در منطقه‌ای از نجد بنام «خوّ» است که بنی اسد بر بنی یربوع شبیخون زدند؛
[۹] معجم قبایل الحجاز، ج۱، ص۲۲.
[۱۰] معجم ما استعجم، ج۲، ص۱۴۴.
اما مشهورترین جنگ آنان نبرد «یوم حُجر» است که طی آن اعضای تیره‌ای از اسد به نام بنی کاهل بن اسد بر اثر بد سیرتی حجر پدر شاعر معروف عرب امرؤ القیس که پس از حارث بن عمروآکل المرار، ریاست بنی اسد را بر عهده داشت بر وی شوریدند و او را کشتند
[۱۱] ایام العرب فی الجاهلیه، ص۱۱۲- ۱۲۳.
و بدین وسیله از یوغ کندیان رهایی یافتند. در پی این واقعه یمنیها و آل کنده به قصد سرکوب بنی اسد و دیگر قبایل نزاری دست به تهاجم زدند؛ اما در نهایت منهزم شدند. مطابق گزارش یعقوبی پس از آگاهی امرؤ القیس از کشته شدن پدرش، وی خود قصد بنی اسد کرد؛ اما چون خود را از رویارویی با آنان ناتوان دید به یمن رفت.
[۱۴] تاریخ یعقوبی، ج۱، ص۲۱۷-۲۱۹.



دوتن از شخصیتهای آنان در این عصر، خالد بن نضلة بن اشتر اسدی رئیس بنی اسد
[۱۵] جمهرة انساب العرب، ص۱۹.
و عوف بن عامر بودند که عوف در میان بنی اسد به کهانت می‌پرداخت.


از میان آنان خطبای فراوانی برخاست، چنان که رسول خدا از بنی اسد با عنوان خطبای عرب یاد کرده است. ایشان از اولین عربهایی دانسته شده‌اند که به آهنگری پرداختند؛ از این رو به آنان «قیون» گفته می‌شد. از نیکوترین شمشیرهای ساخته شده به دست آنان «سریجیّه» منسوب به سُریج فردی از بنی اسد بود.
[۱۸] بلوع الارب، ج۲، ص۶۲-۶۳.

از دیگر عوامل شهرت آنان چشم شوری ایشان بود. برخی مفسران
[۲۰] کشف الاسرار، ج۱۰، ص۱۹۹.
[۲۱] روض الجنان، ج۱۹، ص۳۶۹.
از این خصوصیت آنان در ذیل آیه ۵۱ قلم یاد کرده و آورده‌اند که قریش برخی از بنی اسد را اجیر کرده بودند تا رسول خدا را با چشم زخم از میان بردارند؛ اما خداوند رسولش را حفظ کرد.
[۲۳] غرر التبیان، ص۵۱۷.
[۲۴] روض الجنان، ج۱۹، ص۳۷۰.
آیه «و اِن یَکادُ الَّذینَ کَفَروا لَیُزلِقونَکَ بِاَبصـرِهِم لَمّا سَمِعُوا الذِّکرَ و یَقولونَ اِنَّهُ لَمَجنون =نزدیک است کافران هنگامی که آیات قرآن را می‌شنوند با چشم زنی خود تو را از بین ببرند و می‌گویند: او دیوانه است» اشاره به این شگرد قریش برای نابودی پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم دارد؛ گویا آنان برای افزایش اثرگذاری دیدگانشان چند روز از خوردن غذا خودداری می‌کردند.


الاخبار الطوال؛ اسباب النزول؛ اسدالغابة فی معرفة الصحابه؛ الاشتقاق؛ الاصابة فی تمییزالصحابه؛ اطلس تاریخ اسلام؛ الانساب؛ انساب الاشراف؛ ایام العرب فی الاسلام؛ ایام العرب فی الجاهلیه؛ بحارالانوار؛ البحرالمحیط فی التفسیر؛ البدایة والنهایه؛ بلوغ الارب فی معرفة احوال العرب؛ پژوهشی در شهدای کربلا؛ تاریخ الامم و الملوک، طبری؛ تاریخ مدینة دمشق؛ تاریخ الیعقوبی؛ التبیان فی تفسیر القرآن؛ تفسیر القرآن العظیم، ابن کثیر؛ تفسیر مبهمات القرآن؛ التکمیل و الاتمام لکتاب التعریف و الاعلام؛ جامع البیان عن تاویل آی القرآن؛ الجامع لاحکام القرآن، قرطبی؛ الجرح و التعدیل؛ جمهرة انساب العرب؛ جمهرة النسب؛ الجواهر الحسان فی تفسیر القرآن، ثعالبی؛ روض الجنان و روح الجنان؛ زاد المسیر فی علم التفسیر؛ السیرة النبویه، ابن هشام؛ الطبقات الکبری؛ عوالم العلوم والمعارف والاحوال من الآیات والاخبار والاقوال؛ غررالتبیان فی من لم یسم فی القرآن؛ الکامل فی التاریخ؛ کتاب الثقات؛ کتاب الطبقات؛ کتاب النسب؛ الکشاف؛ کشف الاسرار و عدة الابرار؛ اللهوف فی قتلی الطفوف؛ مجمع البیان فی تفسیر القرآن؛ المحبر؛ المصنف؛ المعارف؛ معالم التنزیل فی التفسیر و التاویل، بغوی؛ معجم البلدان؛ معجم قبائل الحجاز؛ معجم قبائل العرب القدیمة و الحدیثه؛ معجم ما استعجم من اسماء البلاد و المواضع؛ المغازی؛ المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام؛ المقتضب من کتاب جمهرة النسب؛ مقتل الحسین علیه‌السّلام.


۱. معجم قبایل العرب، ج۱، ص۲۲.    
۲. بلوغ الارب، ج۲، ص۷۰-۷۱.
۳. تفسیر ثعالبی، ج۴، ص۳۳۸.    
۴. تفسیر قرطبی، ج۱۶، ص۲۸۲.    
۵. معجم قبایل العرب، ج۱، ص۲۲.    
۶. الکامل، ج۱، ص۶۲۶ و ۶۲۷.    
۷. معجم ما استعجم، ج۲، ص۴۷۰.    
۸. الکامل، ج۱، ص۶۴۱.    
۹. معجم قبایل الحجاز، ج۱، ص۲۲.
۱۰. معجم ما استعجم، ج۲، ص۱۴۴.
۱۱. ایام العرب فی الجاهلیه، ص۱۱۲- ۱۲۳.
۱۲. الاخبار الطوال، ص۵۲.    
۱۳. الاخبار الطوال، ص۵۲-۵۳.    
۱۴. تاریخ یعقوبی، ج۱، ص۲۱۷-۲۱۹.
۱۵. جمهرة انساب العرب، ص۱۹.
۱۶. المحبر، ص۳۹۱.    
۱۷. المحبر، ص۸۷.    
۱۸. بلوع الارب، ج۲، ص۶۲-۶۳.
۱۹. اسباب النزول، ص۴۴۳.    
۲۰. کشف الاسرار، ج۱۰، ص۱۹۹.
۲۱. روض الجنان، ج۱۹، ص۳۶۹.
۲۲. قلم/سوره۶۸، آیه۵۱.    
۲۳. غرر التبیان، ص۵۱۷.
۲۴. روض الجنان، ج۱۹، ص۳۷۰.
۲۵. اسباب النزول، ص۴۴۳.    
۲۶. تفسیر قرطبی، ج۱۸، ص۲۵۴-۲۵۵.    



دائرةالمعارف قرآن کریم، جلد ششم، برگرفته از مقاله«جنگ‌های بنی اسد».    



جعبه ابزار