• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

جملاء (قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


جملاء
[۱] تفسیر مجمع البیان، شیخ طبرسی، ج۲، ص۱۰۹.    
(جمل)
[۲] الاصابه، عسقلانی، ج۸، ص۶۵.    
[۳] الدرالمنثور، سیوطی، ج۱، ص۶۸۵.    
، جمیل
[۴] اسدالغابه، ابن اثیر، ج۵، ص۱۴۴.    
[۵] اسدالغابه، ابن اثیر، ج۵، ص۴۱۶.    
[۶] الاکمال، ابن ماکولا، ج۲، ص۱۲۵.    
، جمیله
[۷] الاصابه، عسقلانی، ج۸، ص۶۵.    
بنت یسار المزینه، خواهر معقل بن یسار بود.


بنا به نقل برخی مفسران، آیه ۲۳۲ سوره بقره پس از آن نازل شد که همسر جملاء، پس از طلاق دادن وی و سپری شدن عده‌اش، قصد رجوع به او را داشت، ولی با مخالفت برادرش معقل رو به رو شد. آیه یاد شده، ضمن برحذر داشتن وی، رجوع به همسر را بدون مانع دانست.
واذا طلقتم النساء فبلغن اجلهن فلا تعضلوهن ان ینکحن ازواجهن اذا تراضوا بینهم بالمعروف ذلک یوعظ به من کان منکم یؤمن بالله والیوم الآخر ذلکم ازکی لکم واطهر والله یعلم وانتم لا تعلمون (و چون زنان را طلاق گفتيد و عده خود را به پايان رساندند آنان را از ازدواج با همسران (سابق) خود چنانچه بخوبى با يكديگر تراضی نمايند جلوگيرى مكنيد هر كس از شما به خدا و روز بازپسين ايمان دارد به اين (دستورها) پند داده مى‌شود (مراعات) اين امر براى شما پربركت‌تر و پاكيزه‌تر است و خدا مى ‌داند و شما نمى‌ دانيد.)
[۸] بقره/سوره۲، آیه۲۳۲.    
[۹] جامع البیان، طبری، ج۵، ص۱۷.    
[۱۰] تفسیر مجمع البیان، شیخ طبرسی، ج۲، ص۱۰۹.    
[۱۱] الدرالمنثور، السیوطی، ج۱، ص۶۸۵.    


«اين در صورتى است كه مخاطب در اين آيه اولياء و مردان خويشاوند باشند، ولى اين احتمال نيز داده شده است كه مخاطب در آن، همسر اول باشد، يعنى هنگامى كه زنى را طلاق داديد مزاحم ازدواج مجدد او با خواستگاران ديگر نشويد؛ زيرا بعضى از افراد لجوج، هم در گذشته و هم امروز، بعد از طلاق دادن زن، نسبت به ازدواج او با همسر ديگرى حساسيت به خرج مى‌دهند كه چيزى جز يك انديشه جاهلى نيست.
ضمناً در آيه سابق بلوغ اجل، به معنى رسيدن به روزهاى آخر عدّه بود، در حالى كه در آيه مورد بحث، به قرينه ازدواج مجدد، منظور پايان كامل عدّه است.
بنابراين، از آيه استفاده مى‌شود زنان «ثَيِّبِه» (آنان كه لااقل يك بار ازدواج كرده‌اند) در ازدواج مجدد خود هيچ گونه نيازى به جلب موافقت اولياء ندارند حتى مخالفت آنها بى اثر است.»
[۱۲] تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۲، ص۲۱۸.    

«و در صحیح بخاری در ذیل آیه : (و اذا طلقتم النساء فبلغن اجلهن ...) آمده که خواهر معقل بن یسار از شوهرش طلاق گرفت، و شوهرش در عده وى رجوع نکرد، تا از عده در آمد، بعدا خواستگاریش ‌ کرد، ولى معقل نمى پذیرفت پس این آیه در موردش نازل گردید: (فلا تعضلوهن ان ینکحن ازواجهن).
مولف: در تفسیر الدر المنثور این حدیث را از او و از عده اى از صاحبان صحاح از قبیل نسائى و ابن ماجه و ترمذی و ابى داود و غیر ایشان نقل کرده است ...
مولف: برادر و پسر عمو بنابر مذهب ائمه اهل بیت، ولایتى نسبت به خواهر و دختر عمو ندارند، بنابراین اگر مسلم بگیریم که یکى از دو روایت بالا درست است، و آیه درباره منع معقل و یا جابر نازل شده ، قهرا باید بگوئیم نهى در آن نه در مقام تحدید کردن ولایت است، و نه جعل حکمى وضعى، بلکه فقط مى‌خواهد ارشاد کند به اینکه مانع شدن از اینکه زن و شوهرى دوباره به هم برگردند عمل زشتى است، و یا اگر در مقام بیان حکم تکلیفی باشد مى‌خواهد کراهت و یا حرمت تکلیفی این عمل را برساند حال این عمل چه از ناحیه برادر و یا پسر عمو باشد، و چه از ناحیه بیگانه.»
[۱۳] ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبایی، ج۲، ص۳۸۵.    


۱. ↑ تفسیر مجمع البیان، شیخ طبرسی، ج۲، ص۱۰۹.    
۲. ↑ الاصابه، عسقلانی، ج۸، ص۶۵.    
۳. ↑ الدرالمنثور، سیوطی، ج۱، ص۶۸۵.    
۴. ↑ اسدالغابه، ابن اثیر، ج۵، ص۱۴۴.    
۵. ↑ اسدالغابه، ابن اثیر، ج۵، ص۴۱۶.    
۶. ↑ الاکمال، ابن ماکولا، ج۲، ص۱۲۵.    
۷. ↑ الاصابه، عسقلانی، ج۸، ص۶۵.    
۸. ↑ بقره/سوره۲، آیه۲۳۲.    
۹. ↑ جامع البیان، طبری، ج۵، ص۱۷.    
۱۰. ↑ تفسیر مجمع البیان، شیخ طبرسی، ج۲، ص۱۰۹.    
۱۱. ↑ الدرالمنثور، السیوطی، ج۱، ص۶۸۵.    
۱۲. ↑ تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۲، ص۲۱۸.    
۱۳. ↑ ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبایی، ج۲، ص۳۸۵.    


فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «جملاء ».    



جعبه ابزار