• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

تنجّز تکلیف

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



تنجز تکلیف به مرحله قطعیت تکلیف بعد از علم مکلَّف به آن اطلاق می‌شود.



تنجز تکلیف ، به مرحله اى گفته می‌شود که تکلیف بعد از داشتن ملاک و تعلق اراده مولا به آن ، انشا شده و در حق مکلف قطعیت پیدا مى کند و او نمى تواند از به جا آوردن آن شانه خالى کند ، زیرا در این مرحله ، اگر بدون عذر از انجام تکلیف خوددارى نماید ، مستحق مؤاخذه و عقاب ، و اگر آن را انجام دهد ، مستحق ثواب مى گردد .


تکلیف و حکم داراى مراتبى است:
۱ ـ مرحله اقتضا: مرحله ـ دارا بودن ـ مصلحت و مفسده ؛ یعنى قانونگذار امرى را بررسى نموده و آن را داراى مصلحت و یا مفسده مى بیند ؛
۲ ـ مرحله انشا: بعد از شوق اکید مولا به چیزى که برخاسته از مصلحت فعل یا ترک آن است ، نوبت به مرحله قانونگذارى مى رسد ؛ یعنى شى ء داراى مصلحت را واجب و شى ء داراى مفسده را حرام مى نماید ؛
۳ ـ مرحله فعلیت: مرحله فرا رسیدن زمان اجراى قانونى که قبلا" جعل گردیده ، که لازمه آن ابلاغ قانون به مکلفان است ؛
۴ ـ مرحله تنجز: مرحله اى که قانون به مکلف رسیده و او عذرى براى انجام ندادن آن ندارد . در این مرحله ، توجه تکلیف به مکلف قطعى مى گردد ؛ یعنى بر انجام آن ثواب و بر ترک آن عقاب و مؤاخذه _ در صورتى که از تکالیف الزامى باشد _ مترتب می‌شود .
در کتاب " کفایة الاصول " آمده است:
" ثم لا یذهب علیک ان التکلیف ما لم یبلغ مرتبة البعث و الزجر لم یصر فعلیا ، و ما لم یصر فعلیا لم یکد یبلغ مرتبة التنجز و استحقاق العقوبة على المخالفة و ان کان ربما یوجب موافقته استحقاق المثوبة "


۱. اخوند خراسانی، محمد کاظم، کفایة الاصول، ص۲۵۸.    
۲. انصاری، مرتضی بن محمد، فرائد الاصول، ج۲، ص۲۳۳.    
۳. فاضل لنکرانی، محمد، ایضاح الکفایة، ج۴، ص۱۲۰.    



فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۳۶۵، برگرفته از مقاله «تنجز تکلیف».    






جعبه ابزار