• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

خیار تبعض صفقه

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



خیار تبعّض صفقه‌ یکی از اختیارات فسخ معامله است.



تبعض مصدر باب تفعّل است. کلمه صفقه به فتح صاد و سکون فاء و فتحِ قاف تلفظ می گردد.


خیار تبعّض صَفقه، خیار ثابت به سبب بطلان معامله نسبت به بعض کالا یا بها ى آن می باشد.


ماهیت خیار تبعّض صفقه عبارت است از تسلّط فروشنده یا خریدار بر فسخ عقد به سبب بطلان معامله نسبت به بخشى از کالا یا بها ى آن. تفاوت این خیار با خیار شرکت در این است که در خیار شرکت عوض معامله یک چیز است؛ کالا یا بهاى آن که معامله نسبت به بعض آن صحیح و نسبت به بعض دیگر باطل است؛ اما در خیار تبعّض صفقه عوض معامله گاه یک چیز است که معامله نسبت به بعض آن صحیح و نسبت به بعض دیگر باطل است و گاه دو چیز، که معامله نسبت به یکى صحیح و نسبت به دیگرى باطل خواهد بود.
برخى، خیار تبعّض صفقه را تنها در صورت تعدّد کالا یا بهاى آن جارى دانسته‌اند و صورت یکى بودن کالا یا بهاى آن را مجراى خیار شرکت مى‌دانند.


از این عنوان در باب تجارت سخن رفته است.


هرگاه خریدار در یک معامله دو چیز را بخرد و سپس معلوم شود که یکى از آن دو قابل تملک نیست یا از آنِ غیر فروشنده است و او اجازه فروش آن را ندهد، معامله نسبت به آن بخش باطل است و خریدار نسبت به بخش دیگر از کالا ى مورد معامله خیار تبعّض صفقه پیدا مى‌کند و مى‌تواند عقد را فسخ کند یا آن را در برابر بهاى آن بخش از کالا امضا و اضافه بهاى پرداختى را باز پس گیرد. حکم یاد شده در موردى که فروشنده دو چیز را به عنوان بها ى کالا دریافت کند و عقد نسبت به یکى باطل باشد نیز جارى است.
[۳] الاحکام الواضحة (فاضل)ص ۳۲۳.
[۴] کلمة التقوى ج ۴، ص ۵۲




۱. الروضة البهیة ج ۳، ص ۵۰۹- ۵۱۱.    
۲. الروضة البهیة ج ۳، ص ۵۱۰    
۳. الاحکام الواضحة (فاضل)ص ۳۲۳.
۴. کلمة التقوى ج ۴، ص ۵۲



فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام ج‌۳، ص ۵۴۳    
ساعدی، محمد، (مدرس حوزه و پژوهشگر)    ، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی    






جعبه ابزار