تعارض مجاز و اضمار

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

تعارض مجاز و اضمار، تنافی میان دو احتمال مجاز و اضمار در یک کلام را می‌گویند.

---

تعارض مجاز و اضمار، عبارت است از آن که در کلامی هم اضمار و هم مجاز احتمال داده می‌شود.

---

مانند سخن خداوند : «واسئل القریة» که احتمال دارد کلمه «اهل» در تقدیر باشد؛ یعنی «واسئل اهل القریة» و احتمال دارد که «قریه» به صورت مجازی به جای «اهل قریه»؛ استعمال شده باشد.
در این که هنگام تعارض اضمار و مجاز کدام یک بر دیگری ترجیح دارد، میان اصولی‌ها سه نظر وجود دارد:
۱. « فخر رازی »؛ « قاضی زکریا »؛ « بیضاوی »؛ « صفی هندی » و برخی از عالمان شیعه ، به عدم ترجیح هر یک از مجاز و اضمار بر دیگری معتقدند؛
۲. بعضی دیگر از عالمان شیعه اضمار را بر مجاز مقدم می‌دارند؛
۳. بیشتر اصولی‌ها مجاز را بر اضمار ترجیح می‌دهند.

---