• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

تشبیه معقول به محسوس (علوم قرآنی)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



تشبیه معقول به محسوس، تشبیه مشبه معقول به مشبه به محسوس است.



تشبیه، به اعتبار حسی و عقلی بودن دو طرف آن (مشبه و مشبه به) چهار قسم است. یک نوع آن تشبیه معقول به محسوس یعنی معقول بودن مشبه و محسوس بودن مشبه به است؛

۱.۱ - مثالها

۱. (مثل الذین حملوا التوراة ثم لم یحملوها کمثل الحمار یحمل اسفارا...) .
مقصود از حمل تورات، حمل به دوش و شانه نیست؛ بلکه عمل و قیام به مندرجات آن است که یک امر معقول و معنوی، و بار بردن حمار، محسوس است.
۲. (مثل الذین اتخذوا من دون الله اولیاء کمثل العنکبوت اتخذت بیتا...) .
۳. (مثل الذین کفروا بربهم اعمالهم کرماد اشتدت به الریح فی یوم عاصف...) .
۴. (والذین کفروا اعمالهم کسراب بقیعة یحسبه الظمآن ماء...) .
در این سه آیه، غیر خدا را ولی خود گرفتن، یک امر معقول و معنوی است که به یک امر محسوس مانند سستی خانه عنکبوت، آب نمایی سراب و خاکستر در معرض باد تشبیه شده است.
[۶] حسینی، جعفر، ۱۳۲۳-، اسالیب البیان فی القرآن، ص۲۷۸و۲۳۳.
[۸] ابن قیم جوزیه، محمد بن ابی بکر، ۶۹۱ - ۷۵۱ق، الفوائدالمشوق الی علوم القرآن وعلم البیان، ص۷۰.
[۹] معرفت، محمد هادی، ۱۳۰۹ -۱۳۸۵، التمهید فی علوم القرآن، ج۵، ص۲۶۷.
[۱۰] عبدالقادر، حسین، القرآن والصورة البیانیة، ص۵۴.
[۱۱] ابو زهره، محمد، ۱۸۹۸-۱۹۷۴م، معجزه بزرگ ،پژوهشی درعلوم قرآن، ص(۳۰۷-۳۱۲).
[۱۲] عبداللطیف، محمدعبدالوهاب، موسوعة الامثال القرآنیة، ج۲، ص۴۴۴.



۱. جمعه/سوره۶۲، آیه۵.    
۲. عنکبوت/سوره۲۹، آیه۴۱.    
۳. ابراهیم/سوره۱۴، آیه۱۸.    
۴. نور/سوره۲۴، آیه۳۹.    
۵. زرکشی، محمد بن بهادر، ۷۴۵ - ۷۹۴ق، البرهان فی علوم القرآن (باحاشیه)، ج۳، ص۴۲۰.    
۶. حسینی، جعفر، ۱۳۲۳-، اسالیب البیان فی القرآن، ص۲۷۸و۲۳۳.
۷. سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، ۸۴۹ - ۹۱۱ق، الاتقان فی علوم القرآن، ج۳، ص۱۴۳.    
۸. ابن قیم جوزیه، محمد بن ابی بکر، ۶۹۱ - ۷۵۱ق، الفوائدالمشوق الی علوم القرآن وعلم البیان، ص۷۰.
۹. معرفت، محمد هادی، ۱۳۰۹ -۱۳۸۵، التمهید فی علوم القرآن، ج۵، ص۲۶۷.
۱۰. عبدالقادر، حسین، القرآن والصورة البیانیة، ص۵۴.
۱۱. ابو زهره، محمد، ۱۸۹۸-۱۹۷۴م، معجزه بزرگ ،پژوهشی درعلوم قرآن، ص(۳۰۷-۳۱۲).
۱۲. عبداللطیف، محمدعبدالوهاب، موسوعة الامثال القرآنیة، ج۲، ص۴۴۴.



فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «تشبیه معقول به محسوس».    



جعبه ابزار