• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

انما (اصول)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



مقالات مرتبط: انما (مفردات‌قرآن).

انما لفظ دلالت کننده بر حصر و استثنا می باشد.



«انما» از ادات حصر و استثنا است. مشهور اصولیون معتقدند که «انما» بر حصر دلالت می‌کند (به دلیل تبادر)، چه حصر موصوف بر صفت، مثل: «و ما محمّد اِلاّ رسول، انّما انت منذر»، و چه حصر صفت بر موصوف، مانند: ﴿اِنَّمَا الصَّدَقاتُ لِلْفُقَراءِ وَالْمَساکِینِ... ﴾ ، که در آن، مصرف زکات به افراد مذکور در آیه منحصر شده است.


در مقابل، عده‌ای مانند «فخر رازی» اعتقاد دارند «انما» بر حصر دلالت نمی‌کند.
کسان دیگری هم چون مرحوم «شیخ انصاری» معتقدند دلالت «انما» بر حصر، به اختلاف موارد فرق می‌کند و ضابطه کلی وجود ندارد.


در این که دلالت «انما» بر حصر، به مفهوم است یا به منطوق، اختلاف وجود دارد؛ بیشتر اصولیون آن را به مفهوم می‌دانند، ولی کسانی مثل مرحوم « میرزای نایینی » این دلالت را به منطوق دانسته‌اند.


۱. عمران/سوره۳، آیه ۱۴۴.    
۲. رعد/سوره۱۳، آیه۷.    
۳. توبة/سوره۹، آیه۶۰.    
۴. مظفر، محمد رضا، اصول الفقه، ج۱، ص ۱۲۷- ۱۲۸.    
۵. ابن مالک، محمد بن عبد الله، شرح الشافیة الکافیة، ج ۱، ص ۱۵۸.    
۶. سیالکوتی، عبد الحکیم بن شمس الدین، حاشیة السیالکوتی علی کتاب المطول، ص ۹۱.    
۷. مدرس افعانی، محمد علی، المدرس الافضل فیما یرمز ویشار الیه و المطول، ج ۴، ص ۳۶۲.    
۸. خویی، ابوالقاسم، محاضرات فی اصول الفقه، ج۵، ص ۱۴۰- ۱۴۱.    
۹. آخوند خراسانی، محمد کاظم بن حسین، کفایة الاصول، ص۲۱۱.    
۱۰. إفادة نائینی، محمد حسین، فوائد الاصول، ج۱، ۲، ص۵۱۰.    
۱۱. مکارم شیرازی، ناصر، انوار الاصول، ج۲، ص ۷۵- ۷۶.    
۱۲. حایری، عبدالکریم، درر الفوائد، ص۱۷۷.    



فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۲۶۹، برگرفته از مقاله «انما».    






جعبه ابزار