• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

انتقال (فقه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



انتقال،از مطهرات است و همچنین گردیدن از حالتی به حالتی دیگر یا از حکمی به حکمی دیگر و یا جابه‌‎جا شدن ملک یا حقی از شخصی به دیگری را انتقال می‌گویند که از انتقال به معنای نخست در باب طهارت سخن رفته و به مفهوم دوم به مناسبت در بابهای طهارت، صلات، حجر، ضمان، طلاق، ظهار و ارث سخن گفته‏اند.




مراد از آن، انتقال نجس به جسم پاک و جزئی از آن شدن است، همچون انتقال خون انسان یا حیوان دارای خون جهنده به بدن پشه که خون جهنده ندارد یا انتقال ادرار نجس ـ مانند ادرار انسان ـ به گیاه از راه ریشه.



انتقال، از مطهرات است به شرط آنکه نجس حقیقتاً به جسم پاک نسبت داده شود. برای نمونه، در مثال بالا، خون پشه بر آن صدق می‌کند. بنابراین، اگر پس از انتقال، این نسبت، مشکوک باشد، حکم به طهارت آن نمی‏شود.
[۲] مهذب الاحکام ج۲، ص۱۰۰-۱۰۱.




حکم انتقال بر حسب موارد، مختلف است که بدان اشاره می‏شود.

۳.۱ - انتقال به بدل


هرگاه ردّ اصل در موارد ضمان، امکان‏پذیر نباشد، انتقال به بدل واجب می‏شود، مانند تلف شدن مال غصبی که پرداخت بدل، یعنی مثل یا قیمت آن بر غاصب واجب است.

۳.۲ - انتقال در تکلیف


تکلیفهایی که انجام دادن اصل آنها ممکن نیست تکلیف به بدل ـ در صورت داشتن بدل ـ منتقل می‏شود، مانند کسی که به جهت دسترسی نداشتن به آب یا زیان داشتن آن، نمی‏تواند وضو بگیرد یا غسل کند، تیمم برای نماز بر او واجب می‏شود،همچنین مکلف در صورتی که نتواند ایستاده نماز بخواند، باید بنشیند و در صورت ناتوانی از نشستن، باید خوابیده نماز بگزارد.

۳.۲.۱ - بدل در کفارات


در کفارات دارای بدل، در صورت ناتوانی از اصل، بدل آن را به جا می‏آورد.

۳.۳ - انتقال حق


حقوق به لحاظ انتقال و عدم انتقال پذیر بودن دو گونه‏اند.

۳.۳.۱ - حقوقی که قابل انتقال نیست


مانند حقّ پدری، حقّ ولایت برای حاکم شرع و حق استمتاع از همسر. به این حقوق حکم نیز اطلاق می‏شود.

۳.۳.۲ - حقوقی که انتقال پذیر است


مانند حقّ خیار، قصاص و تحجیر
[۱۰] مهذب الاحکام ج۳، ص۳۸۸ـ۳۸۹.
در انتقال برخی حقوق، همچون حقّ شفعه از طریق ارث اختلاف است.

۳.۴ - انتقال دین


دین ثابت بر ذمّه بدهکار، با حواله به ذمّه دیگری (مُحال علیه) منتقل می‏شود. در نتیجه، محال علیه باید بدهی را به بستانکار بپردازد.

۳.۵ - انتقال از خانه شوهر


زنی که طلاق رجعی داده شده، نباید تا پایان مدّت عده از خانه شوهر به جایی دیگر منتقل شود، بلکه باید زمان عدّه را نزد شوهر سپری کند.

۳.۶ - انتقال نیّت


همان عدول است.

۳.۷ - انتقال ملکیّت


سبب انتقال ملکیت یا اختیاری است، مانند بیع و اجاره و یا قهری، مانند مرگ که موجب انتقال ترکه میت به ورثه می‏شود.

۳.۸ - انتقال ترکه


اموال بر جای مانده از میّت در صورتی که دین یا وصیّتی به آن تعلّق نگرفته باشد، به مجرّد مرگ به ورثه منتقل می‏شود و در صورت تعلّق دین یا وصیّت به همه یا بعض مال، در انتقال آن مقدار از مال که مقابل دین یا وصیّت قرار می‏گیرد، اختلاف است. بنابر قول به انتقال، ورثه نمی‏توانند در آن تصرف کنند.

۳.۹ - انتقال احکام


مردی که زن غیر حامله خود را طلاق رجعی داده، چنانچه در این فاصله بمیرد، وظیفه زن از عدّه طلاق به عدّه وفات منتقل می‏شود.

۳.۱۰ - انتقال در حجب نقصان


در حَجب نقصان، سهم وارث از بیشتر به کمتر انتقال می‏یابد.






 
۱. جواهر الکلام ج۶، ص۲۹۳.    
۲. مهذب الاحکام ج۲، ص۱۰۰-۱۰۱.
۳. جواهر الکلام ج۳۷، ص۸۵.    
۴. جواهر الکلام ج۳۷، ص۱۰۰.    
۵. جواهر الکلام ج۲، ص۳۰۳.    
۶. العروة الوثقی ج۲، ص۴۸۸.    
۷. جواهر الکلام ج۳۳، ص۲۹۲-۲۹۶.    
۸. مصباح الفقاهة ج۲،‌ ص۳۹.    
۹. مصباح الفقاهة ج۲، ص۴۵-۴۶.    
۱۰. مهذب الاحکام ج۳، ص۳۸۸ـ۳۸۹.
۱۱. جواهر الکلام ج۳۷، ص۳۹۱-۳۹۳.    
۱۲. جواهر الکلام ج۲۶، ص۱۶۴.    
۱۳. جواهر الکلام ج۳۲، ص۳۵۲.    
۱۴. جواهر الکلام ج۲۶، ص۸۴-۹۳.    
۱۵. جواهر الکلام ج۳۲، ص۲۶۰-۲۶۲.    
۱۶. جواهر الکلام ج۳۹، ص۷۸.    



فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۷۱۲-۷۱۳.    


رده‌های این صفحه : طهارت | فقه | مطهرات




جعبه ابزار