الیاس (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
إِلْیاس (به همزه مکسور و سکون لام) از
واژگان قرآن کریم و نام یکی از
پیامبران بنی‌اسرائیل است. در
قرآن کریم خداوند از ایشان به عنوان
صالحان یاد کرده است. این نام دو بار در قرآن کریم ذکر شده است.
إِلْیاس نام یکی از
پیامبران خداست، و از اینکه در قرآن مجید در ردیف انبیاء بنی اسرائیل شمرده شده می‌توان بدست آورد که از پیامبران بنی‌اسرائیل است. در
مجمع البیان از
ابن عباس و
محمد بن اسحق و غیره، نقل شده که: او از انبیاء بنی‌اسرائیل و از اولاد
هارون برادر
موسی می‌باشد.
در قرآن مجید دو بار اسم او ذکر شده یکی در
سوره انعام آیه ۸۵ که
خداوند او را از صالحان شمرده:
(وَ زَكَرِيّا وَ يَحْيَى وَ عيسَى وَ إِلْياسَ كُلٌّ مِّنَ الصّالِحينَ) (و همچنين
زکریا و
یحیی و
عیسی و الياس را كه همگى از صالحان بودند.)
دیگر در
سوره صافّات که فرموده
(وَ إِنَّ إِلْياسَ لَمِنْ الْمُرْسَلينَ • إِذْ قَالَ لِقَوْمِهِ أَلا تَتَّقُونَ • أَتَدْعُونَ بَعْلًا وَ تَذَرُونَ أَحْسَنَ الْخالِقينَ • اللَّهَ رَبَّكُمْ وَ رَبَّ آبائِكُمُ الْأَوَّلِينَ • فَكَذَّبُوهُ فَإِنَّهُمْ لَمُحْضَرُونَ • إِلّا عِبادَ اللَّهِ الْمُخْلَصينَ • وَ تَرَكْنا عَلَيْهِ فی الْآخِرينَ • سَلَامٌ عَلَى إِلْ ياسينَ • إِنّا كَذَلِكَ نَجْزِی الْمُحْسِنینَ) یعنی: «اِلْیَاس از پیامبران بود، آنگاه که به قوم خویش گفت: آیا
تقوی نمی‌کنید؟ آیا
بعل (نام
بت آن قوم) را می‌خوانید و خدا را که احسن الخالقین است ترک می‌کنید؟! همان خدائی که پروردگار شما و پروردگار پدران قدیم شماست، پس او را
دروغگو شمردند، آنها به
عذاب احضارشدگانند. مگر بندگان خاصّ خدا (که در قوم او بودند) برای او در میان آیندگان نام نیک یا
شریعت، باقی گذاشتیم
سلام بر الیاسیان، ما
نیکوکاران را چنین
جزا می‌دهیم»
(احتمال دارد که مراد از «اِلْ‌یاسِینَ» الیاس و تابعان او باشند، بر «إِلْ‌ياسِينَ» رجوع شود.
)
آیات فوق روشن می‌کند که: این شخص بزرگوار همچون پیامبران دیگر بر قومی بت‌پرست مبعوث شده بود و نیز او را مانند پیامبران دیگر
تکذیب کرده‌اند.
فرید وجدی او را همان ادریس نبی دانسته که گویند: جدّ
حضرت نوح بود و نیز نقل شده که «بعل» نام بتی بود در
بعلبک، و این نام، از نام آن بت گرفته شده است و احتمال دارد که بر اهل بعلبک مبعوث شده باشد.
درباره این پیامبر نیز، چیزهای غیر معقول نقل شده که قرآن مجید نامی از آنها نمی‌برد و در نقل آنها، پای
کعب الاحبار و
وهب بن منبّه در میان است، در
تفسیر المیزان آنها را از
تفسیر الدر المنثور نقل و ردّ می‌کند و نیز می‌گوید: در بعض اخبار شیعه هست که: الیاس همیشه زنده است امّا آنها اخبار ضعیف‌اند.
در قرآن مجید دو بار اسم الیاس ذکر شده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «الیاس»، ج۱، ص۱۰۵-۱۰۶.
