النسخ عند الاصولیین (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«النسخ عند الاصولیین» نوشتاری است به زبان عربی در موضوع
نسخ ؛ موضوعی که از دیرباز مورد توجه دانشمندان
علم اصول و نیز
علوم قرآنی بوده است.
اهمیت شناخت نسخ و توجه به این امر، از سخن بزرگان
دین به خوبی مشهود است. کتاب حاضر به بررسی مساله نسخ از دیدگاه علمای علم اصول پرداخته و اختلاف دیدگاههای موجود دراین باره را یادآور می‌شود. نویسنده دو قسم از اقسام سه گانه نسخ، یعنی نسخ تلاوت بدون حکم و نسخ تلاوت با حکم را نمی‌پذیرد و روایاتی را که در این زمینه نقل شده غیر صحیح معرفی کرده است. علاوه بر این، این دسته از
روایات را مخالف با
اجماع مسلمین بر عدم
تحریف کتاب
خداوند می‌داند. به اعتقاد نویسنده در
احکام الهی هیچ گونه نسخی واقع نشده چرا که این احکام الهی درخور هرموقعیت زمانی و مکانی بوده و نیاز ما بدانها پیوسته و دائم است. از طرف دیگر نویسنده به ناسخ بودن قرآن کریم نسبت به شرایع سابقه و نیز
سنت نبوی ، همچنین نسخ سنت به وسیله سنت معتقد است. تعریف لغوی و اصطلاحی نسخ و تفاوت نسخ با تخصیص،
بداء و غیره، حکمت نسخ، ارکان نسخ، اقسام نسخ، انواع نسخ در قرآن و در سنت نبوی و... از جمله موضوعاتی است که در این کتاب مورد بررسی قرار گرفته است.
کتاب مشتمل بر مقدمه‌ای از نویسنده و مباحث سیزده گانه ذیل و یک خاتمه می‌باشد:
المبحث الاول: «النسخ لغة و اصطلاحا».
المبحث الثانی: «الفرق بین النسخ و غیره» که به موضوعات ذیل اختصاص یافته است:
۱- الفرق بین النسخ و التخصیص.
۲- الفرق بین النسخ و البداء.
۳- الفرق بین النسخ و التقیید.
۴- الفرق بین النسخ و الاستثناء.
۵- الفرق بین النسخ و الشرط.
۶- الفرق بین النسخ فی الشریعة و النسخ فی القوانین الوضعیة.
المبحث الثالث: «حکمة النسخ».
المبحث الرابع: «ارکان النسخ».
المبحث الخامس: «اقسام النسخ و تکراره».
المبحث السادس: «انواع النسخ فی القرآن الکریم» که به موضوعات ذیل می‌پردازد:
۱- نسخ التلاوة دون الحکم.
۲- نسخ الحکم دون التلاوة.
۳- نسخ الحکم و التلاوة.
۴- الرای المختار.
المبحث السابع: «انواع النسخ فی السنة النبویة».
المبحث الثامن: «النسخ بلد بدل».
المبحث التاسع: «وجوه نسخ الحکم الی بدل».
المبحث العاشر: «نسخ الفعل قبل التمکن».
المبحث الحادی عشر: «هل یجوز نسخ الاخبار؟».
المبحث الثانی عشر: «الاجماع لا ینسخ و لا ینسخ به».
المبحث الثالث عشر: «القیاس لا ینسخ و لا ینسخ به».
در پایان کتاب هم فهرست منابع کتاب و نیز فهرست مطالب آن درج شده است.
کتاب حاضر به قلم دکتر علی جمعة محمد و به زبان عربی نگارش یافته و در قطع وزیری با جلد گالینگور در ۱۶۷ صفحه برای بار نخست در سال ۲۰۰۵ م از سوی انتشارات «نهضة مصر للطباعة و النشر و التوزیع» قاهره منتشر شده است. منبع: مقدمه نویسنده و متن کتاب
نرم افزار مشکات الانوار، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
