الموضح عن جهة اعجاز القرآن (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کتاب تألیف سید مرتضی و به تحقیق محمدرضا انصاری قمی نگاشته شده و درباره مسأله اعجاز از مباحث
علوم قرآنی است.
مؤلف کتاب الشریف المرتضی، علی بن الحسین الموسوی و محقق آن محمد رضا انصاری قمی این کتاب پیرامون یکی از مباحث علوم قرآن یعنی مساله «اعجاز» نوشته شده است. مؤلف که از ستارگان درخشان عالم تشیع می‌باشد و از بزرگان مکتب به شمار می‌رود در این کتاب مساله
اعجاز قرآن را به روشی غیر از روش معمول بیان کرده است. وی از طریق قول به «صرفه» سعی نموده تحدی قرآن با عربها را از این جهت بحث نماید که
خداوند قدرت علمی و بیانی را از عربهای آن زمان سلب نموده، بدین معنا که هرگاه آنها قصد آوردن مثل
قرآن را می‌کردند، قدرت از آنها سلب می‌شد و آنها از قصد خود منصرف می‌شدند. سید مرتضی برای تشریح دیدگاه خود لازم می‌دید که این موضوع را به صورت مستقل و همراه با ادله مربوطه بیان نماید لذا تصمیم به تالیف این کتاب نموده که خلاصه مباحث آن به قرار زیر می‌باشد:
وی در ابتدا مذهب صرفه را توضیح می‌دهد آنگاه بیان می‌کند که نظم قرآن دلیل بر
معجزه بودن آن نیست و برای این مدعا دلایلی نیز آورده است. آنگاه به بیان موضوع صرفه و ادله آن پرداخته است. در بخشی دیگر از کتاب مذهب گروهی از
معتزله در مورد اعجاز قرآن که از طریق نظم و اخبار غیبی قرآن اثبات شده است را مورد نقد و بررسی قرار داده آنها را پاسخ می‌دهد در فصل دیگری از کتاب، کلام قاضی عبد الجبار معتزلی درباره اعجاز قرآن بیان کرده و به صورت گسترده و با جوابهای مختلف، قول ایشان را پاسخ داده آن را رد می‌نماید در فصل دیگری مساله
تحدی قرآن را ذکر نموده، به صورت اجمالی و کوتاه توضیح می‌دهد.
۱- مؤلف سعی نموده دیدگاههای مخالفین «صرفه» را به صورت گسترده مطرح و آنها را نقد و بررسی نماید.
۲- جهت روشن شدن مباحث، مطالب را به صورت اشکال و جواب بیان کرده است.
۳- در هر موضوعی که وارد می‌شود برای آن فروض مختلفی را ذکر نموده آنها را بررسی می‌کند.
۴- در توضیح مطالب از شعر نیز استفاده کرده است.
۵- مهمترین بخش این کتاب، مربوط است به فصلی که در جواب قاضی عبد الجبار صاحب کتاب «المغنی» نوشته شده است.
کتاب توسط محمد رضا انصاری قمی، تحقیق و به چاپ رسیده که نسخه تحقیق شده دارای ویژگیهای زیر می‌باشد:
۱- افزودن فهرستهای ۶ (شش) گانه به آخر کتاب یعنی فهرست: اعلام، اقوام، اصطلاحات کلامی، منابع، شهرها و اماکن، و اصطلاحات قرآنی.
۲- ذکر منابع و مصادر در پاورقی.
۳- توضیح برخی از واژه‌ها در پاورقی.
۴- شرح اجمالی برخی از اسامی و افراد در پاورقی.
۵- ذکر آدرس آیات و روایات در پاورقی.
۶- شرح مختصری پیرامون موضوع کتاب، با عنوان: بحث عن حقیقة مذهب الصرفه فی اعجاز القرآن، که در آن واژه صرفه، از نظر لغت و اصطلاح تعریف شده، آنگاه پیرامون اعتقاد مؤلف کتاب درباره صرفه توضیحاتی ارائه کرده است.
۷- متن کتاب اعراب گذاری شده است.
کتاب یک جلد، متن آن عربی و دارای ۳۴۴ صفحه می‌باشد که مشخصات آن به قرار زیر است:
۱- نوع کاغذ: اعلاء ۲- جلد: شومیز ۳- نوبت چاپ: اول ۴- تاریخ انتشار: سال ۱۳۸۲ هجری شمسی ۵- ناشر: انتشارات بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی ۶- تیراژ: ۱۵۰۰ نسخه ۷- دارای فهرست: الف: اعلام ب: اقوام و گروهها ج: اصطلاحات کلامی د: منابع و مآخذ ه: شهرها، اماکن، روزها و وقایع و: اصطلاحات قرآنی ز: موضوعات کتاب ۸- مؤلف: سید مرتضی.
تذکر: این نسخه توسط آقای محمد رضا انصاری قمی، تحقیق و به چاپ رسیده است.
نرم افزار مشکات الانوار، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
