لمّ (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
لَمّ (به فتح لام و تشدید میم) از
واژگان نهج البلاغه به معنای جمع کردن و ضمّ کردن است. مشتقات لمّ که در نهج البلاغه آمده عبارتند از:
إلْمام به معنای نزديک شدن،
مُلِمّ (به ضم میم و کسر لام و تشدید میم) به معنای شى‌ء و حادثه شديد و
لُمَه (به ضمّ لام و فتح میم بدون تشدید) به معنای جماعت و اصحاب است.
لَمّ (مثل عقل) جمع كردن و ضمّ كردن است. «لَمَّ الشيءَ لَمّاً: جمعهُ و ضمَّهُ»
المام به معنای نزديک شدن و نحو آن است.
امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره
رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) فرموده:
«وَ بَلَّغَ رِسَالَةِ رَبِّهِ، فَلَمَّ اللهُ بِهِ الصَّدْعَ، وَ رَتَقَ بِهِ الْفَتْقَ، وَ أَلَّفَ بِهِ الشَّمْلَ.» «پيام‌هاى خدايش را رسانيد، خداوند به وسيله او شكاف‌ها را بست و تأليف نمود و باز شده‌ها را به هم پيوست، و پراكندگى را به الفت آورد.»
(شرح‌های خطبه:
)
و راجع به
خانواده و اقرباى نزديک انسان فرموده:
«وَ هُمْ أَعْظَمُ النَّاسِ حَيْطَةً مِنْ وَرَائِهِ وَ أَلَمُّهُمْ لِشَعَثِهِ، وَ أَعْطَفُهُمْ عَلَيْهِ عِنْدَ نَازِلَة إنْ نَزَلَتْ بِهِ.» «آنها بزرگترين مردم هستند از لحاظ احاطه از پس او و جمع كننده‌تر هستند پراكندگى او را، و عطوف‌ترند در وقت پيشامدى.»
(شرح‌های خطبه:
)
ملم به ضمّ اول و كسر دوم و تشديد سوم به معنای شى‌ء و حادثه شديد است.
«مُلِمَّاتِ الدَّهْر» يعنى «حوادث شديد روزگار.»
(شرح‌های نامه:
)
لمه به ضمّ اول بدون تشديد به معنای جماعت و اصحاب است
و دو بار در «نهج البلاغه» آمده است.
امام (صلوات‌الله‌علیه) در
صفین به ياران فرمود:
«أَلاَ وَ إِنَّ مُعَاوِيَةَ قَادَ لُمَةً مِنَ الْغُوَاةِ وَ عَمَّسَ عَلَيْهِمُ الْخَبَرَ، حَتَّى جَعَلُوا نُحُورَهُمْ أَغْرَاضَ الْمَنِيَّةِ.» «
معاویه جمعى از گمراهان را به ميدان كشيده و جريان را از آنها مخفى كرده تا گلوهايشان را هدف مرگ‌ها قرار داده‌اند.»
(شرح‌های خطبه:
)
و درباره
منافقان فرموده:
«فَهُمْ لُمَةُ الشَّيْطَانِ، وَ حُمَةُ النِّيرَانِ.» «آنها گروه شيطانند و نيش و شعله آتش جهنم.»
(شرح‌های خطبه:
) حمه به ضم اول و بدون تشديد نيش
زنبور و
عقرب و
مار است.
مواردى از ماده لمّ در
نهج البلاغه آمده است.
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «لمم»، ج۲، ص۹۵۰.
