• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

السجود علی الارض (کتاب)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



كتاب "السجود علی الارض" تألیف آیت‌الله میرزا علی احمدی میانجی است و در آن مسألۀ سجده بر زمین كه از مسائل اختلافى بين اهل تسنن و اهل تشیع است بررسى شده است.



مرحوم آیت‌الله میرزا علی احمدی میانجی از عالمان معاصر و استادان حوزه علمیه قم بود که در علوم مختلفی از جمله تفسیر و فقه و تاریخ و حدیث مهارت داشت و آثار متعددی از خود بر جای گذاشت. وی به سال ۱۳۰۵ ش در روستای پورسخلو از توابع شهرستان میانه دیده به جهان گشود. به سال ۱۳۱۸ ش و در سن ۱۲ سالگی پدرش او را به میانه آورد و تحت تعلیم و تربیت آیت‌الله میرزا ابومحمد حجتی قرار داد. آیت‌الله میانجی نخست آموختن نحو را به تنهایی پیش استاد خویش آغاز کرد. او علاوه بر کتب علم نحو ، کتاب حاشیه در منطق ، معالم در اصول ، مطول در معانی و بیان و بخش‌های عمده شرح لمعه و قوانین الاصول را از محضر استاد خود فرا گرفت.
وی همچنین از محضر آیت‌الله شیخ لطفعلی زنوزی و حاج میرزا مهدی جدیدی در میانه بهره برد. پس از آن عازم تبریز شد و از محضر آیت‌الله سید محمدحسین طباطبایی و نیز آیت‌الله میرزا رضی زنوزی بهره مند شد و پس از آن راهی حوزه علمیه قم گشت. در قم از محضر آیاتی چون بروجردی ، گلپایگانی ، محقق داماد و علامه طباطبایی بهره می‌جست. او در کنار تحصیل، با همکاری و همفکری تنی چند از دوستان خود از جمله مرحوم آیت‌الله سید مهدی روحانی اقدام به برگزاری بحث تفسیر هفتگی کردند .



در اين كتاب مسألۀ سجده بر زمين كه از مسائل اختلافى بين اهل تسنن و اهل تشیع است بررسى شده است. اين مسأله از مسائل مورد ابتلاء و محل جر و بحث‌هاى طولانى است كه تعصبات در آن باعث شده كه گاهى تا حد اتهام و افتراء به اهل تشيع پيش بروند. مؤلف در اين كتاب تلاش نموده با تأليف آن به اصلاح رابطۀ آنان بپردازد.



كتاب به سبك فقه استدلالی خلافى همراه با استناد به مطالب تاريخى نوشته شده است. وى پس از تقسيم‌بندى ادوار و مراحل تغيير و دگرگونى در اين مسأله از عصر پيامبر اسلام به ۴ مرحله، به بررسى هر مرحله پرداخته است. مؤلف ابتدا ادلۀ قطعى سجده بر زمين را در عصر پیامبر اسلام صلی الله علیه وآله مطرح نموده و پس از بيان عمل صحابه و فتاواى آنان و فقهاى بعد از آنان به ادلۀ ترخيص بر روييدنى‌هاى غير مأكول و ملبوس پرداخته و در نهايت تعدى از متن روايات و جواز سجده بر پوشيدنى‌ها در نزد اهل تسنن و دلايل منع آن توسط شيعيان را ذكر نموده است.
استقراء تام و بررسى كتب اهل تسنن و بيان مطالب آنان با حفظ احترام فقهاى آنان و تلاش در برخورد محترمانه و عالمانه با نظريات آنان، اين كتاب را در نوع خود كم‌نظير ساخته است. مؤلف با بررسى عالمانه و دقت نظر و قلم روان خود تا حد امکان به بيان نظريات پرداخته و با فقه الحدیث كم‌نظير و استدلال‌هاى محكم و متين نظريات فقهاى اهل تشيع به پيروى از امامان معصومشان علیهم السلام را در مسألۀ سجده بر زمين و تربت امام حسین علیه السلام اثبات نموده است.
وى در اين كتاب از بسيارى از منابع اهل تسنن مثل الفقه علی المذاهب الأربعة بدایة المجتهد ، السنن الکبری بیهقی ، کتاب الأمّ ، سنن الترمذی ، إرشاد الساری ، المدونة الکبری ، صحیح مسلم ، صحیح بخاری ، مسند احمد و غير آنان مطالبى را نقل نموده و از كتب اهل تشيع بيشتر از بحار الأنوار ، علل الشرایع صدوق ، من لا یحضره الفقیه ، الکافی و وسائل الشیعه روايات را ذكر نموده است. علاوه بر منابع روايى از كتب تاريخى مثل النهایة ابن أثیر ، أسد الغابة ابن اثير ، تاریخ الاسلام ذهبی نيز استفاده شده است.



كتاب از يك مقدمه و ۴ دور تشكيل شده كه هر دور نيز از قسمت‌هايى تشكيل شده است. در مقدمه آنچه بر آن مى‌توان سجده نمود، اقوال صحابه، تابعين آنان و فقهاى بعد از آنان ذكر شده و سپس ادوار و مراحل چهارگانۀ تغيير در احكام سجده به صورت گسترده بررسى شده است. در دور اوّل روايات و دلايل وجوب سجده بر زمين در حالت عادى و عند الضرورة و روايات علاجيه بيان شده است. در دور دوم سجده بر روييدنى‌هاى از زمين بيان شده است. در دور سوّم، تجاوز از متن روايات سجده و جواز سجده بر هر چيزى كه از زمين پديد آمده باشد، بيان شده. و در دور چهارم به مباحث گوناگونى مثل سجده بر پوشيدنى‌ها در نزد اهل تسنن، سجده بر روييدنى‌هاى از زمين در نزد اهل تشيع و سجده بر تربت امام حسین علیه السلام و كلام کاشف الغطاء و علامه امینی اشاره شده است.



استقراء تام فقهاى اهل تسنن و تشيع از بهترين ويژگى‌هاى كتاب است. مؤلف معمولا با ذكر نام منابع، مطالب موجود در آن را ذكر مى‌نمايد و در موارد نادرى در حدود ۴۰ منبع تاريخى و حديثى شیعه و اهل تسنن را با عبارت« فعليك إذا بمراجعة» در متن كتاب ذكر نموده است. بررسى عالمانه و فقه الحديث روايات از ديگر ويژگى‌هاى كتاب است تا جايى كه گاهى عنوان مستقلى به عنوان« فقه الحديث» در ص ۳۱ ذكر شده است. استفاده و استناد به كتب فقه خلافى معتبر مثل« المراجعات »،« کتاب ابو هریرة » از سید شرف الدین عاملی ،« سیرتنا » از علامه امینی ،« الأرض و التربة الحسینیة » از علامه كاشف الغطاء خواننده را با كتب خلافى معتبر آشنا و از ويژگى‌هاى ارزشمند اين كتاب مى‌باشد. وى در پايان از تلاش‌هاى عالم فاضل و محقق متتبع علامه سید جعفر مرتضی لبنانی عاملی كه در حمايت و تأييد و كمك به مؤلف در نگارش اين كتاب نقش داشته تشكر نموده و ياد وى را گرامى مى‌دارد.


السجود علی الارض نویسنده:آیة الله میرزا علی احمدی میانجی    


۱. الفقه علی المذاهب الأربعة، عبد الرحمان جزیری، ج۱، ص ۳.    
۲. السجود علی الارض، میرزا علی احمدی میانجی، ج۱، ص ۱۱.    
۳. بدایة المجتهد، ابن رشید الحفید، ج۱، ص۹.    
۴. السجود علی الارض، میرزا علی احمدی میانجی، ج۱، ص ۱۱.    
۵. السنن الکبری، بیهقی، ج۱، ص۳.    
۶. السجود علی الارض، میرزا علی احمدی میانجی، ج۱، ص ۲۲.    
۷. الأم، شافعی، ج۱، ص۱۶.    
۸. السجود علی الارض، میرزا علی احمدی میانجی، ج۱، ص ۲۷.    
۹. سنن الترمذی، محمد بن عیسی ترمذی، ج۱، ص ۵.    
۱۰. السجود علی الارض، میرزا علی احمدی میانجی، ج۱، ص ۳۸.    
۱۱. السجود علی الارض، میرزا علی احمدی میانجی، ج۱، ص ۴۵.    
۱۲. السجود علی الارض، میرزا علی احمدی میانجی، ج۱، ص ۲۲.    
۱۳. السجود علی الارض، میرزا علی احمدی میانجی، ج۱، ص ۷۳.    
۱۴. صحیح بخاری، بخاری، ج۱، ص۶.    
۱۵. السجود علی الارض، میرزا علی احمدی میانجی، ج۱، ص ۵۷.    
۱۶. مسند احمد، احمد بن حنبل، ج۱، ص۱.    
۱۷. السجود علی الارض، میرزا علی احمدی میانجی، ج۱، ص ۹۴.    
۱۸. بحار الأنوار، علامه مجلسی، ج۰، ص۷.    
۱۹. السجود علی الارض، میرزا علی احمدی میانجی، ج۱، ص ۸۷.    
۲۰. علل الشرایع، شیخ صدوق، ج۱، ص۱.    
۲۱. السجود علی الارض، میرزا علی احمدی میانجی، ج۱، ص ۶۳.    
۲۲. من لا یحضره الفقیه، شیخ صدوق، ج۱، ص ۱.    
۲۳. السجود علی الارض، میرزا علی احمدی میانجی، ج۱، ص ۹۷.    
۲۴. الکافی، شیخ کلینی، ج۱، ص۱.    
۲۵. السجود علی الارض، میرزا علی احمدی میانجی، ج۱، ص ۹۷.    
۲۶. وسائل الشیعه، شیخ حر عاملی، ج۱، ص۳.    
۲۷. السجود علی الارض، میرزا علی احمدی میانجی، ج۱، ص ۱۲۳.    
۲۸. النهایة، ابن أثیر، ج۱، ص ۳.    
۲۹. السجود علی الارض، میرزا علی احمدی میانجی، ج۱، ص ۵۳.    
۳۰. أسد الغابة، ابن اثیر، ج۱، ص ۱.    
۳۱. السجود علی الارض، میرزا علی احمدی میانجی، ج۱، ص ۴۹.    
۳۲. تاریخ الاسلام، شمس الدین ذهبی، ج۱، ص ۱.    
۳۳. السجود علی الارض، میرزا علی احمدی میانجی، ج۱، ص ۳۸.    
۳۴. السجود علی الارض، میرزا علی احمدی میانجی، ج۱، ص ۷.    
۳۵. السجود علی الارض، میرزا علی احمدی میانجی، ج۱، ص ۳۵.    
۳۶. السجود علی الارض، میرزا علی احمدی میانجی، ج۱، ص ۸۹.    
۳۷. السجود علی الارض، میرزا علی احمدی میانجی، ج۱، ص ۱۰۷.    
۳۸. السجود علی الارض، میرزا علی احمدی میانجی، ج۱، ص ۱۲۱.    
۳۹. السجود علی الارض، میرزا علی احمدی میانجی، ج۱، ص ۱۳۴.    
۴۰. السجود علی الارض، میرزا علی احمدی میانجی، ج۱، ص ۳۹.    
۴۱. السجود علی الارض، میرزا علی احمدی میانجی، ج۱، ص ۱۳۱.    
۴۲. السجود علی الارض، میرزا علی احمدی میانجی، ج۱، ص ۱۱۳.    
۴۳. السجود علی الارض، میرزا علی احمدی میانجی، ج۱، ص ۱۲۸.    
۴۴. السجود علی الارض، میرزا علی احمدی میانجی، ج۱، ص ۱۲۵.    
۴۵. السجود علی الارض، میرزا علی احمدی میانجی، ج۱، ص ۱۴۱.    



نرم افزار جامع فقه أهل البيت عليهم السلام، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی






جعبه ابزار