التحصین لأسرار ما زاد من کتاب الیقین (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
التحصین لاسرار ما زاد من اخبار کتاب الیقین نوشته
سیدعلی بن طاووس حسینی حلی (۵۸۹-۶۶۴ق) با موضوع اثبات نام‌گذاری
امام علی (علیه‌السّلام) «
امیرالمؤمنین» توسط
پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و اختصاص آن حضرت به این نام است. این کتاب در موضوع با کتاب
الیقین یکی بوده و به همراه آن چاب گردیده است.
![التحصین]()
مصنف در مقدمه چنین می‌فرماید: «من بعد از تألیف «الیقین» حدود ۵۰
حدیث یافتم که مضمون آنها شبیه احادیث کتاب الیقین بود و از منابعی غیر از مراجع کتاب الیقین به دست ما رسیده... من هم برای جلوگیری از ضایع شدن آنها و این‌که برای آیندگان باقی بمانند آنها را جمع‌آوری کردم تا در
قیامت مسئول نباشم.»
مصنف در مقدمه تاکید کرده که به خاطر جلوگیری از ضایع شدن و از بین رفتن احادیث کتاب
نور الهدی آن را تتمه الیقین قرار داده و اتفاقا تمام نسخه‌های کتاب نور الهدی مفقود شده و تنها مدرک ما بر مطالب و محتویات آن کتاب، همین کتاب التحصین سید بن طاووس است.
۱- هر چه سن مؤلف بیشتر باشد ارزش تالیف او نیز بیشتر می‌شود؛ چرا که
علم و
تجربه و
تخصص او به حد اعلای خود می‌رسد.
این کتاب نیز از جمله آخرین تالیفات سید بن طاووس است زیرا ایشان کتاب «الیقین» را بعد از هفتاد سالگی نوشته و تاریخ تالیف کتاب «التحصین» نیز بعد از «الیقین» می‌باشد (با توجه به سال وفات سید که ۷۵ سالگی است).
۲- نکته دیگر در اعتبار و ارزش کتاب، مصنف اوست؛ زیرا ابن‌طاووس از حیث
تقوی و
زهد و
وثاقت از بالاترین مقامات در بین علمای اعلام برخوردار است و مقام علمی و تخصص او نیز بر هیچ کس پوشیده نیست.
۳- سومین مطلب آن که کسانی مانند
علامه مجلسی با اعتماد کامل احادیث این کتاب و کتاب الیقین را در
بحار آورده‌اند و بسیاری دیگر از علما روایات آن را بدون هیچ گونه دغدغه‌ای نقل کرده‌اند.
گذشته از اختلاف اندکی که در مورد چند
روایت آخر کتاب وجود دارد تمام کتاب التحصین برگرفته از کتاب «نور الهدی و المنجی من الردی» تألیف
حسن بن ابی‌طاهر جاوابی است.
کتاب «التحصین» از دو قسمت تشکیل شده:
۱- احادیثی پیرامون نام‌گذاری
علی (علیه‌السّلام) به امام کل مؤمن و... که شامل ۲۹ باب است و در هر باب یک روایت ذکر شده و در باب ۲۹ خطبه
پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) در
غدیر خم به طور کامل آمده است.
۲- احادیثی در تسمیه علی بن ابی‌طالب (علیه‌السّلام) به امام المتقین که شامل ۲۷ روایت است در ۲۷ باب.
۳- آخرین باب کتاب نیز روایتی مفصل است پیرامون مناظرات حضرت علی (علیه‌السّلام) با
جاثلیق یهودی و مسلمان شدن او که در ضمن آن قصه
اصحاب کهف نیز از زبان امیرالمؤمنین (علیه‌السّلام) بیان شده است.
از ظرائف کارهای
ابن‌طاووس در این کتاب آن است که در پایان قسم اول چند صفحه سفید باقی گذاشته تا احیانا اگر روایات دیگری به دست آورد به آن ضمیمه کند و با این کار احتمال از بین رفتن روایات در طول زمان را منتفی کرده.
نسخه «التحصین» به خط مؤلف تا زمان
صاحب ریاض موجود بوده است. این کتاب يكبار همراه با كتاب اليقين در يك جلد از طرف مؤسسة الثقلين لاحياء التراث الاسلامي در سال ۱۴۰۹ ق عكس برداري شده است، و در سال ۱۴۱۳ ق به همت مؤسسه دارالكتاب قم، در يك جلد به
زبان عربی، چاپ شده است. مقدمه و تحقیق بسیار جالبی از حجة الاسلام انصاری به آن افزوده شده و در پایان کتاب نیز فهرست‌های متعددی آمده است.
•
نرم افزار جامع الاحادیث، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، تاریخ بازیابی ۱۳۹۹/۱/۲۷. •
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «التحصین لأسرار ما زاد من کتاب الیقین »، تاریخ بازیابی ۱۳۹۹/۱/۲۷.
