• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

اعراض ذاتیه خاصه

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


اعراض ذاتیه خاصه یکی از اصطلاحات به‌کار رفته در علم منطق بوده و به معنای اعراض ذاتی مختص موضوع است.


اعراض ذاتی نسبت به موضوع خود دو صورت دارند:
۱. اعراض ذاتیه خاصه
۲. اعراض ذاتیه غیر خاصه.

گاهی اعراض ذاتی، خاص موضوعی‌اند؛
[۱] قوام صفری، مهدی، ترجمه برهان شفا، ص۱۶۸.    
مثل: مساوات زوایای سه‌گانه مثلث با دو قائمه، که هم ذاتی مثلث است و هم مساوی با آن (یعنی بر غیر مثلث عارض نمی‌شود) و گاهی غیر خاص‌اند؛ مانند زوج که نسبت به حاصل ضرب فرد در زوج، ذاتی، ولی غیر خاص است؛
[۲] قوام صفری، مهدی، ترجمه برهان شفا، ص۱۶۸.    
غیر خاص بودن آن روشن است (زیرا عدد زوج همیشه از حاصل ضرب دو عدد فرد و زوج به‌دست نمی‌آید، بلکه هر عددی در عدد زوج ضرب شود، باز عدد زوج به‌دست می‌آید)، اما ذاتی‌ بودن آن به این دلیل است که عدد، که جنس موضوع آن است، در حد آن (زوج) اخذ می‌شود.
[۳] مصباح یزدی، محمدتقی، شرح برهان شفا، ج۲، ص۱۰۹.    
[۴] جبر، فرید، موسوعة مصطلحات علم المنطق عند العرب، ص۸۱.    

عرض ذاتی خاص، گاهی مساوی و گاهی اخص مطلق از شیء است، اما مساوی، مانند مساوات زوایای سه‌گانه مثلث با دو قائمه که برای هر مثلثی ثابت است، و اما اخص، مانند: زوج برای عدد.
[۵] قوام صفری، مهدی، ترجمه برهان شفا، ص۱۶۹.    
[۶] مصباح یزدی، محمدتقی، شرح برهان شفا، ج۲، ص۱۱۰.    
[۷] ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، الشفا (منطق)، ج۳، ص۱۳۹.


در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است:
(۱) ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، الشفا (منطق).
(۲) قوام صفری، مهدی، ترجمه برهان شفا.    
(۳) مصباح یزدی، محمدتقی، شرح برهان شفا.    
(۴) جبر، فرید، موسوعة مصطلحات علم المنطق عند العرب.    

۱. ↑ قوام صفری، مهدی، ترجمه برهان شفا، ص۱۶۸.    
۲. ↑ قوام صفری، مهدی، ترجمه برهان شفا، ص۱۶۸.    
۳. ↑ مصباح یزدی، محمدتقی، شرح برهان شفا، ج۲، ص۱۰۹.    
۴. ↑ جبر، فرید، موسوعة مصطلحات علم المنطق عند العرب، ص۸۱.    
۵. ↑ قوام صفری، مهدی، ترجمه برهان شفا، ص۱۶۹.    
۶. ↑ مصباح یزدی، محمدتقی، شرح برهان شفا، ج۲، ص۱۱۰.    
۷. ↑ ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، الشفا (منطق)، ج۳، ص۱۳۹.


پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «اعراض ذاتیه خاصه»، تاریخ بازیابی۱۳۹۵/۱۱/۹.    



جعبه ابزار