• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

اسماء بنت خمارویه

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



اسماء بنت خمارویه، معروف به قَطر النَّدی دختر خمّارویه امیر مصر بود که پدرش برای نزدیک شدن به معتضد عباسی به ازدواج او درآورد.



نامش اسماء دختر خمّارویه امیر مصر بود و قطرالندی لقب داشت. خمّارویه می‌خواست به معتضد نزدیک شود، لذا همراه ابن جصّاص هدایا و پیشکش‌هایی برایش فرستاد و از خلیفه خواست دخترش قطرالندی را به فرزند خلیفه المکتفی بالله، تزویج کند. معتضد در پاسخ گفت که خودش با آن دختر ازدواج خواهد کرد و او را با مهری به ارزش تقریباً یک میلیون درهم به عقد خود درآورد. خمّارویه نیز در جشن عقدش آن قدر اموال و هدایا هزینه کرد که جز در ازدواج‌ هارون الرشید با زبیده دختر جعفر بن منصور و ازدواج مامون با پوران دختر حسن بن سهل چنین مبالغ و مخارجی صرف نشده بود. او جهاز بی‌مانندی برای دخترش تهیه کرد. حتی گفته می‌شود: در جهیزیه‌اش یک هزار‌ هاون زرّین بود. خمّارویه برای تهیه جهاز دخترش، خزانه‌اش را خالی کرد و همراهش تا دمشق آمد و در آن‌جا در سال ۲۸۲ق با او وداع کرد و خودش در همان سال در دمشق مورد سوء قصد قرار گرفت و کشته شد.
هنگامی که قطرالندی به‌سوی معتضد حرکت کرد، عمه‌اش عباسه دختر احمد بن طولون نیز با برادرزاده‌اش برای مشایعت حرکت کرد و تا آخرین آبادی مصر در طرف شام پیش آمد و آن‌جا روستایی بنا کرد که «عباسیّه» نام گرفت. قطرالنّدی در بغداد درگذشت و در کاخ «رصافه» به خاک سپرده شد.


وقتی قطرالنَّدی همراه ابن جصّاص به بغداد رسید، ابن رومی به‌مناسبت رسیدنش قصیده‌ای سرود و در بخشی از آن گفت:
«ای بزرگ و سالار عرب که با میمنت و برکت، بانوی بزرگ عجم به همسری او در آمد! با او خوشبخت باش! هم چنان که او با تو سعادتمند شده و به بیش از آرزوها و انتظارات خود دست یافته است.
سعادت و خوشی سراسر وجودش را فراگرفت و دستانش مملو از کرامت، و قلبش سرشار از افتخار است. خورشید عالم‌تاب به همسری ماه شب چهارده در آمد، و با پیوند این دو، تیرگی از سراسر جهان رخت بربست».
[۳] مقریزی، احمد بن علی، خطط، ج۱، ص۳۱۹.
[۹] ابن ساعی، علی بن انجب، نساء الخلفاء، ص۱۰۴.
[۱۰] حسون، محمد، اعلام النساء، ج۴، ص۲۱۲.



۱. ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۱، ص۱۷۴.    
۲. ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۱، ص۴۰۴.    
۳. مقریزی، احمد بن علی، خطط، ج۱، ص۳۱۹.
۴. مسعودی، علی بن حسین، مروج الذهب، ج۴، ص۱۸۶.    
۵. صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۶، ص۲۶۵.    
۶. ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۱، ص۸۳.    
۷. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۱، ص۳۰۵.    
۸. ابن تغری بردی، یوسف بن تغری بردی، النجوم الزاهره، ج۳، ص۵۳.    
۹. ابن ساعی، علی بن انجب، نساء الخلفاء، ص۱۰۴.
۱۰. حسون، محمد، اعلام النساء، ج۴، ص۲۱۲.



عبدالسلام ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ترجمه پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ج۲، ص۱۴۳-۱۴۴.






جعبه ابزار