• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

استقرای برهانی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



استقرای برهانی یکی از اصطلاحات به‌کار رفته در علم منطق بوده و به معنای استقرای تشکیل‌شده از قضایای یقینی است.



استقرا عبارت است از: استنباط حکم کلی و عام به لحاظ وجود آن حکم در جزئیات که اگر آن جزئیات از قضایای یقینی باشد و همه موارد آن بررسی شده باشد، «استقرای برهانی» است، اما اگر جزئیات مذکور از قبیل مشبهات به مشهورات باشد و بررسی کامل درباره آنها انجام نگرفته، و یا انجام گرفته باشد، ولی حکم کلی در همه افراد صادق نباشد، «استقرای مغالطی یا استقرای مشاغبی» نامیده می‌شود. هر گاه آن جزئیات از مسلمات و مشهورات حقیقی و وضعیات بوده، بررسی کامل جزئیات به حسب ظاهر و ادعایی باشد، «استقرای جدلی» یا جدل استقرائی خواهد بود، ولی اگر جزئیات یاد شده از مشهورات غیر حقیقی، مظنونات و مقبولات باشد «استقرای خطابی» نام دارد، و در صورتی که از مخیلات باشد، «استقرای شعری» خواهد بود.
[۱] مظفر، محمدرضا، المنطق، ص۴۲۸.
[۲] قوام صفری، مهدی، ترجمه برهان شفا، ص۱۸۴.
[۳] قوام صفری، مهدی، ترجمه برهان شفا، ص۲۲.
[۶] علامه حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید، ص۲۸۳.
[۷] ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، الشفا (منطق)، ج۳، ص۱۴۸.
[۸] ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، الشفا (منطق)، ج۳، ص۵۵.



۱. مظفر، محمدرضا، المنطق، ص۴۲۸.
۲. قوام صفری، مهدی، ترجمه برهان شفا، ص۱۸۴.
۳. قوام صفری، مهدی، ترجمه برهان شفا، ص۲۲.
۴. مشکوةالدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه، ص۶۱۷.    
۵. مشکوةالدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه، ص۶۷۶.    
۶. علامه حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید، ص۲۸۳.
۷. ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، الشفا (منطق)، ج۳، ص۱۴۸.
۸. ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، الشفا (منطق)، ج۳، ص۵۵.



پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «استقرای برهانی»، تاریخ بازیابی۱۳۹۵/۱۰/۳۰.    


رده‌های این صفحه : اصطلاحات منطقی




جعبه ابزار