استصحاب مجهول التاریخ
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
استصحاب مجهول التاریخ استصحاب
شیء دارای
زمان حدوثِ مجهول است.
استصحاب مجهول التاریخ، مقابل
استصحاب معلوم التاریخ است و کاربرد آن در جایی است که تاریخ
حدوث مستصحب، معلوم نباشد.
اگر اصل حدوث حادثی چه
حکم و چه
موضوع دارای حکم مسلّم، اما زمان حدوث آن
مشکوک باشد، دو صورت برای آن متصور است:
گاهی آن حادث با اجزای زمان مقایسه می‌شود، مثل این که شخصی تا صبح روز
پنج شنبه نسبت به
حیات زید
یقین داشت و از آن تاریخ تا
صبح جمعه در حیات او شک نمود و از ظهر جمعه به بعد به عدم
حیات او یقین پیدا کرد؛
اصولیون در این مورد
استصحاب را جاری می‌دانند؛ یعنی بقای حیات زید را در روز پنج شنبه استصحاب نموده و آن گاه وجوب نفقه را بر او نتیجه می‌گیرند؛
گاهی امر حادث با
حادث دیگری مقاییسه می‌شود، که در این مورد سه صورت متصور است:
هر کدام از دو حادث، معلوم التاریخ باشد، مثل این که شخص می‌داند کر بودن آب حوض در اول ماه و ملاقات با
نجاست در روز دوم
ماه صورت گرفته است؛ حکم این مورد روشن است؛
هر دو امر حادث، مجهول التاریخ باشد، مثل این که شخص می‌داند
پدر و
پسری در حادثه‌ای جان داده‌اند، ولی نمی‌داند آیا اول پدر
فوت کرده تا فرزند از او ارث ببرد، یا اول پسر مرده تا پدر از او
ارث ببرد، یا هر دو در یک زمان از
دنیا رفته‌اند؛ حکم این صورت، در کتاب‌های اصولی آمده است؛
یکی از دو امر حادث، معلوم التاریخ و دیگری مجهول التاریخ باشد، مثل این که شخصی می‌داند روز
پنج شنبه آب در حد
کر بوده است، ولی تاریخ ملاقات
نجاست با آن نامعلوم بوده و روشن نیست که قبل از پنج شنبه بوده یا بعد از آن یا هم زمان با کریت آب؛ در این که می‌توان در این صورت نیز از اصل
استصحاب کمک گرفت یا نه، اختلاف است (برای آگاهی از
حکم آن، به کتاب‌های اصولی رجوع شود).
فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۱۷۹، برگرفته از مقاله «استصحاب مجهول التاریخ».
