• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

اخذ ذهنی مکان عینی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



اخذ ذهنی مکان عینی از اصطلاحات به‌کار رفته در علم منطق بوده و یکی از مصادیق مغالطه سوء اعتبار حمل است.



یکی از موارد اشتباه و سوء اعتبار حمل، مشتبه‌ شدن احکام ذهنی با احکام خارجی است. این اشتباه از طرف قوه واهمه است که محمولات عقلی را به محمولات و اعراض خارجی مخلوط می‌کند، از این‌رو قضایای وهمیه را جزء مشبّهات معنوی شمرده‌اند؛ مثلاً گفته‌اند: انسان، کلی یا نوع است. از این جمله چنین تصور می‌شود که انسان خارجی، همان‌گونه که موصوف به جسمیت است، کلی یا نوع است، در صورتی که این امور، احکام ذهنی و عقلی‌اند.
هم‌چنین وقتی می‌گویند: ماهیت نه موجود و نه معدوم است، بعضی از این قضیه توهم کرده‌اند که در خارج نیز حالت سومی یافت می‌شود که متوسط بین وجود و عدم است؛ بدین سبب گفته‌اند ماهیت درحالی که خالی از هر گونه وجودی است دارای تقرّر خارجی و غیرمعدوم است و یا گفته‌اند: اگر موجودات به امکان یا ضرورت، متصف باشند، هریک از امکان و ضرورت نیز دارای امکان و ضرورتی خواهند بود، و تسلسل جهت لازم می‌آید. همه این اشتباهات به سبب آن است که محمولات ذهنی را با اعراض و محمولات خارجی اشتباه کرده و از حیثیات ذهنی غفلت کرده‌اند.
[۲] شهاب‌الدین سهروردی، یحیی بن حبش، منطق التلویحات، ص۸۵.



۱. مشکوةالدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه، ص۶۰۵.    
۲. شهاب‌الدین سهروردی، یحیی بن حبش، منطق التلویحات، ص۸۵.



پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «اخذ ذهنی مکان عینی»، تاریخ بازیابی۱۳۹۵/۱۰/۲۸.    


رده‌های این صفحه : اصطلاحات منطقی




جعبه ابزار