ابوصرمه خزرجی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ابوصرمه خزرجی از شاعران
عرب بود.
در نام او اختلاف است.
طبری برای او، نام‌های صرمة بن مالک، قیس‌بن صرمه، صرمة‌بن انس، ابوقیس بن‌صرمه را آورده است.
در اسم و کنیه او، نقل‌های دیگری نیز وجود دارد.
او از
بنی‌نجار بود
و ۱۲۰
سال عمر کرد.
در
جاهلیت ،
رهبانیت اختیار و
لباس پشمینه به تن و از بت‌پرستی دوری می‌کرد. خود را از
جنابت شست‌و‌شو می‌داد و از
زن حائض دوری می‌جست.
بر زبانش حق جاری بود و خدا را به بزرگی یاد می‌کرد.
دین مسیحیت را برگزید؛ امّا از آن صرف‌نظر کرد.
جُنُب و حائض حق ورود به مکان ویژه عبادتش را نداشتند. او می‌گفت: من خدای ابراهیم را می‌پرستم.
ابوصرمه، در قبیله‌اش مورد احترام بود؛
قبیله قریش را دوست می‌داشت و چندین سال در میان آنان زندگی کرد. زیرا همسرش، ارنب دختر اسدبن عبدالعزّی از
قریش بود.
گویند: هنگام
هجرت پیامبر(صلی الله علیه وآله)به
یثرب ، ابوصرمه
اسلام را در کهن‌سالی به نیکی پذیرفت و از سابقان در اسلام پس از هجرت شد و
جنگ بدر و دیگر غزوات را درک کرد.
به نقلی، در
فتح مصر نیز حضور داشت.
به ابوصرمه اشعار زیبایی نسبت داده شده که در اشعار دوران جاهلیّت او، دعوت به خدا، نیکوکاری،
تقوا ، اخلاق نیک و
صلح و آشتی به
چشم می‌خورد.
او پس از اسلام، در
ستایش خدا ، پیامبر اسلام و توفیق تشرّف به دین اسلام، فضایل قریش وآزمون‌های آن‌ها از سوی خداوند، اشعاری سروده است.
نقل شده است که
عبدالله‌بن‌عباس ، برای آموختن اشعار ابوصرمه مدّتی نزد وی می‌آمد.
او راوی احادیثی از پیامبر(صلی الله علیه وآله)بدون واسطه یا از طریقِ
ابوایوب انصاری و دیگران است.
بخشی از
آیه ۱۸۷
سوره بقره درباره ابوصرمه نازل شده است.
روزه‌دار در آغاز اسلام، فقط مجاز به خوردن و آشامیدن از
غروب تا پیش از خواب، یا قبل از وقت
نماز عشا بود.
روزی ابوصرمه از کار در نخلستان، به خانه بازگشت و بر اثر خستگی به خواب رفت. هنگامی که بیدار شد،
از خوردن غذا پرهیز کرد و با همان حال، روز بعد را
روزه گرفت. هنگام
ظهر بی‌هوش شد
و به نقل سُدّی، پ
یامبر به او فرمود: چرا تو را رنجور می‌بینم؟
ابوصرمه ماجرا را نقل‌کرد؛ آن گاه این آیه نازل شد:«کُلوا وَ اشرَبوا حَتّی یَتبیَّنَ لَکم الخَیطُ الأبیَضُ مِنَ الخیطِ الأسوَدِ مِن الفجرِ... بخورید و بیاشامید تا رشته سپید بامداد از رشته سیاه (
شب )بر شما نمودار شود». با نزول این آیه، حرمت خوردن و آشامیدن در شب ماه
رمضان نسخ شد و مسلمانان خوشحال شدند.
اسباب النزول، واحدی؛ الاستیعاب فی معرفة الأصحاب؛ اسدالغابه فی معرفة الصحابه؛ الاصابة فی تمییز الصحابه؛ البدایة و النهایه؛ تفسیر القمی؛ التفسیرالکبیر؛ توضیح المشتبه؛ جامع‌البیان عن تأویل آی‌القرآن؛ السیرة‌النبویّه، ابن‌هشام؛ کتاب‌الثقات؛ مجمع‌البیان فی تفسیر القرآن؛ مروج‌الذهب.
مرکز دائرة المعارف قرآن کریم، برگرفته از مقاله «ابوصرمه خزرجی».
