• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ابویسر ابراهیم بن احمد ریاضی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



ابویسر ابراهیم بن احمد ریاضی شیبانی بغدادی، (۲۲۳-۲۹۸ هـ)، از دانشمندان و نویسندگان مغربی در قرن سوم قمری بوده است. وی اصالتا بغدادی بوده ولی در شهر قیروان افریقا اقامت داشته است.



ابویسر ابراهیم بن احمد ریاضی شیبانی بغدادی، ذهبی نام او را احمد آورده که گویا در ثبت نام یا نسخه‌برداری اشتباهی رخ داده است. وی اهل بغداد بود، ولی در قیروان از شهرهای بزرگ افریقا اقامت داشت.
او دانش متداول آن روزگار از قبیل حدیث، فقه و ادبیات را از بزرگان و پیش‌کسوتان این فنون در بغداد فراگرفت.
ابن‌ابار می‌نویسد: ابویسر از دانشمندان ادیب، بلیغ و فصیح بود و در انواع علوم و دانش‌های مختلف دستی داشت.
ریاضی بسیار مسافرت می‌کرد و تمام سرزمین‌ها از خراسان تا‌ اندلس را درنوردید، با شاعران برجسته‌ای چون ابوتمام حبیب بن اوس طایی، دعبل خزاعی، علی بن جهم و بحتری ملاقات داشت، از کُتّاب و نویسندگان معروف، افرادی چون سعید بن حمید کاتب، سلیمان بن وهب و احمد بن ابی‌طاهر را درک کرد. با ادیبان مشهوری همانند مبرّد، ثعلب و ابن‌قتیبه مجالست داشت و بنابر نقل ذهبی، هر سه تن از شاگردان ابراهیم بوده و از وی علومی را فرا گرفته‌اند.
عثمان بن سعید صیقل هم از ریاضی روایاتی را نقل کرده است.
گفته شده که وی کسی است که به هنگام ورود به‌ اندلس و آفریقا، رسائل و نوشته‌های شاعران زمان خویش و اشعار و حکایات و اخبار ایشان را به آن سرزمین منتقل کرد و در آفریقا مدتی کاتب حاکم آن دیار، ابراهیم بن احمد اغلبی و پسرش عبدالله و دیگر حاکمان سلسله بنی‌اغلب بود.
ریاضی مردی فرهیخته، با اخلاق و وارسته بود، گویند که خط خوشی داشته و کتاب‌هایش را خود نگاشت.


ابویسر پس از ۷۵ سال زندگی به سال ۲۹۸ هـ در قیروان درگذشت و در گورستان باب سلم به خاک سپرده شد.


آثار وی عبارت‌اند از:
لقیط المرجان المرصّعه المدبّجه، سراج الهدی فی القرآن و مشکله و اعرابه و معانیه، قطب الادب، مسندی در حدیث و الرسالة الوحیدة و المؤنسه.


برای مطالعه بیشتر به منابع زیر مراجعه شود.
[۱۱] اخبار مجموعه، ص۱۴۶.
[۱۴] دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه دهخدا، ج۱، ص۸۰۸.



۱. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۲، ص۹۰.    
۲. مقری تلمسانی، احمد بن محمد، نفح الطیب، ج۳، ص۱۳۴.    
۳. ابن‌ابار، محمد بن عبدالله، التکملة لکتاب الصله، ج۱، ص۱۴۷ - ۱۴۸.    
۴. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۲، ص۹۰.    
۵. ابن‌ابار، محمد بن عبدالله، التکملة لکتاب الصله، ج۱، ص۱۴۷ - ۱۴۸.    
۶. بغدادی، اسماعیل، ایضاح المکنون، ج۲، ص۴۰۸.    
۷. بغدادی، اسماعیل، ایضاح المکنون، ج۲، ص۲۳۴.    
۸. ابن‌ابار، محمد بن عبدالله، التکملة لکتاب الصله، ج۱، ص۱۴۷ - ۱۴۸.    
۹. بغدادی، اسماعیل، ایضاح المکنون، ج۲، ص۹.    
۱۰. بابانی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۴.    
۱۱. اخبار مجموعه، ص۱۴۶.
۱۲. زرکلی، خیرالدین بن محمود، الاعلام، ج۱، ص۲۸.    
۱۳. کحاله، عمر رضا، معجم المؤلفین، ج۱، ص۵.    
۱۴. دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه دهخدا، ج۱، ص۸۰۸.



پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۷۳، برگرفته از مقاله «ابویسر ابراهیم بن احمد ریاضی».






جعبه ابزار