أدوات الإعراب (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«أدوات الإعراب»، اثر ظاهر شوکت البیاتی است.
«أدوات الإعراب»، اثر ظاهر شوکت البیاتی، معجمی است از ادوات و کلماتی که در
اعراب کلمات دیگر، تأثیر می‌گذارند.
کتاب، به
زبان عربی و در سال ۱۴۲۵ ق، نوشته شده است.
نویسنده، ضرورت تدوین کتابی پیرامون موضوع مورد بحث را ازآن‌رو می‌داند که مطالعه‌کنندگان قواعد لغت عربی، به
شناخت و آشنایی با ادوات اعراب، برای فهم بهتر موضوعات نحو، نیاز مبرمی دارند و محتاج معرفت و شناخت طبیعت این ادوات هستند.
کتاب، با مقدمه نویسنده آغاز و مطالب به‌صورت فرهنگ لغت و به ترتیب حروف الفبا، تنظیم شده است.
نویسنده، برای فهم بهتر مطالب و آشنایی خواننده با
کلام عرب، سعی نموده است تا از منابع اصیل زبان عربی، به‌عنوان شاهد مثال، استفاده نماید، بدین منظور وی از
آیات قرآن،
روایات و
اشعار شعرای معروف عرب، استفاده فراوانی برده است.
در پایان
ذکر هریک از ادوات، تمرین‌های مناسب آن قسمت، برای یادگیری بهتر مطالب، گنجانده شده است.
در مقدمه، ضمن اشاره به کتاب «مغنی اللبیب» ابن هشام، انگیزه نویسنده از تدوین اثر حاضر، بیان شده است.
نویسنده در ابتدا، به تعریف مختصر ادات پرداخته و پس از ذکر چندین شاهد مثال و نمونه و تجزیه آن‌ها و اشاره به ادات مورد نظر، کاربردهای مختلف آن ادات را توضیح داده است؛ به‌عنوان مثال، وی همزه را به دو قسمت «همزه استفهام» و «همزه نداء» تقسیم کرده است.
همزه اول، حرفی است مفید
استفهام که محلی از
اعراب ندارد. از این همزه، نمونه‌های فراوانی در
قرآن مجید وجود دارد که نویسنده به برخی از آن‌ها اشاره کرده است، از جمله:
ــ «
أ لم یجدک یتیما فآوی»
؛
ــ «
أ لم نجعل الأرض مهاداً»
؛
ــ «
فقالوا أ تجعل فیها من یفسد فیها و یسفک الدماء»
.
همزه دوم، حرفی است به معنی« یاء» که مفید نداء بوده و آن نیز محلی از اعراب ندارد. نویسنده برای توضیح این همزه، از
شعر زیر استفاده و آن را تجزیه نموده است:
«أ فاطم مهلا بعض هذا التدلل ••• و إن کنت قد أزمعت صرمی فأجملی»
فهرست مطالب، در انتهای کتاب آمده است.
کتاب، فاقد پاورقی می‌باشد.
نرم‌افزار ادبيات عرب، مرکز تحقيقات کامپيوتری علوم اسلامی.
