• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

آیه ۳۰ محمد

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



آیه ۳۰ محمد صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم، درباره منافقان و امکان شناخت آنان از لحن گفتارشان می باشد.



به آیه ۳۰ سوره محمد صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم که راجع به منافقان است «آیه لحن القول» و «آیه منافقان» می‌گویند: (و لو نشاء لاریناکهم فلعرفتهم بسیماهم و لتعرفنهم فی لحن القول و الله یعلم اعمالکم)؛ «و اگر ما بخواهیم آنها را به تو نشان می‌دهیم تا آنها را با قیافه هایشان بشناسی، هر چند می‌توانی از طرز سخنانشان آنها را بشناسی، و خداوند اعمال شما را می‌داند».


در این آیه و آیات قبل و بعد از آن به بخشی از صفات و نشانه‌های منافقین اشاره شده، و مخصوصا بر این معنا تاکید دارد که اینها تصور نکنند برای همیشه می‌توانند چهره درونی خود را از پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم و مؤمنان مکتوم دارند، و خود را از رسوایی بزرگ برهانند. قرآن به پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم می‌فرماید: اگر بخواهیم، در چهره‌های آنها علامتی می‌گذاریم که با مشاهده آن علامت از نفاقشان آگاه شوی، و آشکارا آنها را ببینی. سپس می‌افزاید: هر چند الان هم می‌توانی از طرز سخنانشان آنها را بشناسی.


«لحن» عبارت از این است که سخن را از قواعد و سنن خود منحرف سازند، یا اعراب خلافی به آن دهند، و یا از صورت صراحت به کنایه و اشاره بکشانند، و منظور در آیه مورد بحث همان معنای سوم است یعنی این منافقان بیماردل را از کنایه‌ها و نیشها و تعبیرات موذیانه و منافقانه شان می‌توان شناخت.


هر جا سخن از جهاد است آنها به نحوی در تضعیف اراده مردم می‌کوشند، هر جا سخن از حق و عدالت است آن را به سوی دیگری منحرف می‌سازند، و آنجا که از نیکان و پاکان و پیشگامان اسلام سخن به میان می‌آید به نحوی می‌کوشند آنها را لکه دار و کم اعتبار کنند. لذا در حدیث معروفی از ابو سعید خدری نقل شده است که می‌گوید: منظور از «لحن القول» بغض علی بن ابی طالب علیه‌السّلام است، و ما منافقان را در عصر پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم از طریق عداوت با علی علیه‌السّلام می‌شناختیم.


اصولا ممکن نیست انسان چیزی را در دل داشته باشد و بتواند برای مدت طولانی آن را چنان مکتوم دارد که حتی در کنایات و اشارات و لحن کلام او ظاهر نشود، لذا در حدیثی از امیر مؤمنان علی علیه‌السّلام می‌خوانیم: هیچکس چیزی را در دل پنهان نمی‌کند مگر اینکه در سخنانی که از دهان او ناآگاه می‌پرد و صفحه صورتش آشکار می‌شود.
[۵] سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، الدر المنثور فی التفسیر بالماثور، ج۶، ص۶۶.



۱. محمد/سوره۴۷، آیه۳۰.    
۲. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲۱، ص۴۷۸.    
۳. طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، ج۹، ص۳۰۵.    
۴. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیرالقرآن، ج۹، ص۱۷۵.    
۵. سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، الدر المنثور فی التفسیر بالماثور، ج۶، ص۶۶.
۶. طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۸، ص۲۴۳.    
۷. فخر رازی، محمد بن عمر، التفسیر الکبیر، ج۲۸، ص۵۹.    
۸. حویزی، عبد علی بن جمعه، تفسیر نور الثقلین، ج۵، ص۴۴.    



فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «آیه ۰۳۰ محمد».    



جعبه ابزار