• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

آیه رد مشبهه

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



آیه ۹۸ شعراء، درباره اعتقاد باطل مشرکان در یکسان انگاری بت‌ها با خداوند را آیه رد مشبهه گویند.



زرکشی در البرهان به سه آیه متوالی در قرآن (آیات ۹۸ تا ۱۰۰ سوره شعراء) اشاره می‌کند که آیه اول، رد بر عقیده مشبهه، آیه دوم رد بر عقیده مجبره، و آیه سوم رد بر عقیده مرجئه است: (اذ نسویکم برب العالمین و ما اضلنا الا المجرمون فما لنا من شافعین)؛ «چون شما را با پروردگار عالمیان برابر می‌شمردیم. اما کسی جز مجرمان ما را گمراه نکرد. (افسوس که امروز) شفاعت کنندگانی برای ما وجود ندارد».


این آیات و آیات قبل و بعد از آن، به گفتگوهای سرزنش بار و عتاب آمیزی که با گروهی گمراه و اهل دوزخ می‌شود پرداخته است: «و به آنها گفته می‌شود کجا هستند معبودهایی را که پیوسته عبادت می‌کردید؟ آیا آنها در برابر این شدائد و سختیها که اکنون با آن روبرو هستید شما را یاری می‌کنند؟! یا می‌توانند کسی را به یاری شما دعوت کنند، و یا حتی کسی به یاری خود آنها می‌آید"؟! در این هنگام همه معبودان را جمع کرده با عابدان گمراهشان به دوزخ می‌افکنند، و همچنین لشکریان ابلیس عموما.


آنها (عابدان گمراه) در جهنم به مخاصمه و جدال پرداخته، می‌گویند: به خدا سوگند ما در گمراهی آشکاری بودیم، زیرا شما معبودان دروغین را با پروردگار عالمیان برابر می‌پنداشتیم! اما هیچکس ما را گمراه نکرد مگر مجرمان، (ولی افسوس که امروز) شفاعت کنندگانی برای ما وجود ندارد، و نه دوست گرم و پر محبتی (که بتواند ما را یاری کند) اگر بار دیگر به دنیا برگردیم از مؤمنان خواهیم بود! ».


مشبهه، وصف عموم فرقه‌هایی است که خدا را به مخلوق تشبیه می‌کنند. از آنجا که در آیه ۱۰۰ سوره شعراء، مشرکان به دلیل یکسان انگاری و تشبیه معبودان باطل به خدای واحد مورد سرزنش واقع شده‌اند، این آیه را رد بر عقیده مشبهه دانسته‌اند.


۱. شعراء/سوره۲۶، آیه۹۸ ۱۰۰.    
۲. شعراء/سوره۲۶، آیه۹۲-۱۰۲.    
۳. زرکشی، محمد بن بهادر، البرهان فی علوم القرآن، ج۱، ص۲۵۵.    
۴. شهرستانی، محمد بن عبد الکریم، الملل و النحل، ج۱، ص۱۱۸.    
۵. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۵، ص۲۷۰.    



فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «آیه رد مشبهه».    



جعبه ابزار