آیه (مفردا‌ت‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
آیَه (به فتح یاء) یکی از مفردات
نهج البلاغه، به معنای
علامت،
نشانه، دلیل و
معجزه می‌باشد که حضرت علی (علیه‌السلام) در بیان ویژگی مهم
دین اسلام، از این واژه استفاده نمود است.
آیَه به معنای علامت، نشانه، عبرت، دلیل و معجزه آمده؛ که معنی اصلی آن، همان علامت و نشانه است.
امام (علیه‌السلام) درباره‌ی دین اسلام فرموده است: «فجعله ... فهما لمن عقل و لبّا لمن تدّبر و آیة لمن توسّم و تبصرة لمن عزم؛
اسلام را مفهوم قرار داد به کسی که
تعقل کند، و معقولی به آن‌که دقّت نماید، و علامتی به آن‌که بخواهد علامت
خدایی داشته باشد و
بصیرت به آن‌که قصد بصیرت دارد.» آن حضرت (علیه‌السلام) در رابطه با حق تعالی فرموده: «و لا یجری علیه السّکون و الحرکة ... و اذا لقامت آیة المصنوع فیه و التحوّل دلیلا بعد ان کان مدلولا علیه؛
حرکت و سکون بر خدا جاری نمی‌شود ... و گرنه در او علامت معلولیّت به وجود می‌آید، و دلیل بر
معلول بودن می‌شود بعد از آن‌که موجودات به او دلالت می‌کردند.» در جای دیگری نیز می‌فرماید: «فاتّعظوا عباد اللّه بالعبر النّوافع و اعتبروا بالای السّواطع؛
موعظه بگیرید بندگان خدا با عبرت‌های مفید و
عبرت بگیرید با آیات و دلائل روشن.»
• «آی» جمع آیه است.
این کلمه به صورت
مفرد و
جمع، شانزده بار در «نهج البلاغه» به کار رفته است.
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «اَیه»، ص۱۰۵.
