• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

آیات صفت ید

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



آیات صفت ید به آیات بیانگر صفت ید (دست) برای خدا اطلاق می‌شود.



واژه "ید" به طور استعاره در چند معنا در قرآن به کار رفته است:
۱. قلمرو اختیار و ملک: (او یعفو الذی بیده عقدة النکاح) و (... بیدک الخیر…).
۲. بذل و بخشش و بخل و امساک: (وقالت الیهود ید الله مغلولة غلت ایدیهم ولعنوا بما قالوا بل یداه مبسوطتان)؛ ید مبسوطه و ید مغلوله در این آیه به معنای قدرت و سلطه نیز می‌تواند باشد.
۳. مباشرت: (قال یا ابلیس ما منعک ان تسجد لما خلقت بیدی)؛ یعنی مباشر خلقت او خودم بودم و شاید در این جا "ید" کنایه از قوت و قدرت باشد.
۴. قدرت و نیرو: (واذکر عبادنا ابراهیم واسحق ویعقوب اولی الایدی والابصار) و (فسبحان الذی بیده ملکوت کل شیء والیه ترجعون).


و نیز به معنای کنایی بذل مال، نفرین ، عهد بستن، نعمت ، اقدام به عملی و… به کار رفته است.


در آیات متعددی "ید" به خداوند سبحان نسبت داده شده است که به این دسته از آیات "آیات صفت ید" می‌گویند.
منظور از "صفت ید" درباره خداوند، ظهور اراده و قدرت از ناحیه ذات خداوند و تحت برنامه‌ای خاص و بر اساس حکمت و مصالح اوست، و این اراده، قدرت و سلطه، حاکم ، نافذ و قاهر بر هر قدرت و قوت ظاهری بندگان است.


آیات صفت ید عبارتند از:
۱. آیه ۱۰ سوره فتح : (ید الله فوق ایدیهم)؛
۲. آیه ۲۹ سوره حدید : (وان الفضل بید الله)؛
۳. آیه ۷۵ سوره ص : (لما خلقت بیدی).
و نیز آیات: ۷۱ و ۸۳ سوره یس ، ۲۶ و ۷۳ سوره آل عمران ، ۶۴ سوره مائده ، ۸۸ سوره مؤمنون ، ۱ سوره ملک ، ۵۷ سوره اعراف ، ۴۸ سوره فرقان و…. برخی، این آیات را از آیات متشابه قرآن شمرده‌اند.


۱. بقره/سوره۲، آیه۲۳۷.    
۲. آل عمران/سوره۳، آیه۲۶.    
۳. مائده/سوره۵، آیه۶۴.    
۴. ص/سوره۳۸، آیه۷۵.    
۵. ص/سوره۳۸، آیه۴۵.    
۶. یس/سوره۳۶، آیه۸۳.    
۷. فتح/سوره۴۸، آیه۱۰.    
۸. حدید/سوره۵۷، آیه۲۹.    
۹. ص/سوره۳۸، آیه۷۵.    
۱۰. یس/سوره۳۶، آیه۷۱.    
۱۱. یس/سوره۳۶، آیه۸۳.    
۱۲. آل عمران/سوره۳، آیه۲۶.    
۱۳. آل عمران/سوره۳، آیه۷۳.    
۱۴. مائده/سوره۵، آیه۶۴.    
۱۵. مؤمنون/سوره۲۳، آیه۸۸.    
۱۶. ملک/سوره۶۷، آیه۱.    
۱۷. اعراف/سوره۷، آیه۵۷.    
۱۸. فرقان/سوره۲۵، آیه۴۸.    
۱۹. زرکشی، محمد بن بهادر، البرهان فی علوم القرآن، ج۲، ص۸۵.    
۲۰. ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج۱۵، ص۴۱۹.    
۲۱. معرفت، محمد هادی، التمهید فی علوم القرآن، ج۳، ص۱۵۰.    
۲۲. قرشی بنابی، علی اکبر، قاموس قرآن، ج۷، ص۲۶۰-۲۶۲.    
۲۳. مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن، ج۱۴، ص۲۳۴-۲۴۰.    
۲۴. طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۶، ص۳۲-۳۴.    
۲۵. طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۸، ص۲۷۴-۲۷۵.    
۲۶. سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، الاتقان فی علوم القرآن، ج۳، ص۲۰-۲۱.    
۲۷. سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، الاتقان فی علوم القرآن، ج۳، ص۱۴.    
۲۸. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۴، ص۴۴۹-۴۵۱.    
۲۹. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲۲، ص۴۴-۴۵.    



فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته ازمقاله «آیات صفت ید».    






جعبه ابزار