• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

آيينه عباسی (کتاب)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



‌آیینه عَبّاسی‌، کتابی‌ کلامی در ردّ بر یهود و نصارا به‌ زبان‌ فارسی، نوشته ابواحمد محمد بن‌ عبدالنبی بن‌ عبدالصانع‌ محدث اخباری نیشابوری معروف‌ به‌ میرزا محمد اخباری (۱۱۷۸-۱۲۳۲ق/۱۷۶۴- ۱۸۱۶م) می‌باشد.



نام‌ کامل‌ کتاب‌، آیینه عباسی‌ در نمایش‌ حق‌شناسی‌ است‌ که‌ به‌ عنوان‌ «امالی‌ العباسی‌» یا «امالیة العباسی‌ فی‌ رد علی‌ النصاری‌» نیز یاد شده‌ است. و به‌ اشاره عباس‌ میرزا، ولیعهد فتحعلی‌شاه، در پاسخ‌ ایرادهای‌ پادری‌ (= پدر روحانی، عنوانی‌ که‌ به‌ شیوخ‌ و علماء نصارا داده‌ می‌شد.) نوشته‌ شده‌ است.


نگارش‌ این‌ کتاب‌ در ۲۸ جمادی‌الثانی ۱۲۳۰ق/۷ ژوئن‌ ۱۸۱۵م‌ در کاظمین آغاز شده‌ و در ۳ شعبان همان‌ سال‌ (۱۱ ژوئیة ۱۸۱۵) به‌ پایان‌ رسیده‌ است.


آیینه عباسی‌ در ۵ فصل‌، با مقدمه‌ و مؤخره‌ای‌ بدین‌ ترتیب‌ تصنیف‌ شده‌ است‌: مقدمه‌، در تصور مطلب‌؛ فصل‌ اول‌، رد یهود؛ فصل‌ دوم‌، رد نصارا؛ فصل‌ سوم‌، در دو قسمت‌:
قسمت‌ اول‌، در عدم‌ اختصاص‌ نبوت به‌ حضرت‌ عیسی، قسمت‌ دوم‌، در باب‌ بشارت آن‌ حضرت‌ به‌ پیامبری رسول‌ اکرم؛ فصل‌ چهارم‌، در مذاهب‌ مجوس و فرقه‌های‌ آن‌؛ فصل‌ پنجم‌، در حقیقت‌ اسلام و اثبات‌ نبوت‌ خاصه.


شیوه نگارش‌ کتاب‌ همانند بیش‌تر ردیه‌ها، به‌ صورت‌ پرسش‌ و پاسخ‌ و با لحن‌ جدلی است.


نسخه‌های‌ خطی‌ این‌ کتاب در کتاب‌خانه آستان‌ قدس و کتاب‌خانه آیت‌الله‌ مرعشی موجود است.


خان‌بابا مشار چاپ شدن‌ این‌ کتاب‌ را یادآور شده‌، ولی‌ به‌ سال‌ و جای‌ چاپ‌ آن‌ اشاره‌ای‌ نکرده‌ است.
[۳] کتابخانه آیت‌آلله مرعشی‌، خطی‌، ج۱۰، ص۲۹۳-۲۹۴.
[۴] کتابخانه مرکزی‌، خطی‌، ج۱۱، ص۲۴۲۳-۲۴۲۴.
[۵] کتابخانه مشار، چاپی‌ فارسی‌، ص‌۲۱.
[۶] کتابخانه آستان قدس، خطی‌، ص‌۵۶۶.
[۷] منزوی‌، خطی‌، ج۲، ص۸۶۹.



(۱) آقابزرگ‌، الذریعة.
(۲) خوانساری‌، محمدباقر، روضات‌الجنات‌، قم‌، ۱۳۹۲ق.
(۳) مرعشی‌، خطی‌.
(۴) مرکزی‌، خطی‌.
(۵) مشار، چاپی‌ فارسی‌.
(۶) مشهد ۲، خطی‌.
(۷) منزوی‌، خطی‌.


۱. خوانساری‌، محمدباقر، روضات الجنات‌، ج۷، ص۱۲۸، قم‌، ۱۳۹۲ق.    
۲. آقابزرگ‌ تهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعه، ج۲، ص۳۱۸.    
۳. کتابخانه آیت‌آلله مرعشی‌، خطی‌، ج۱۰، ص۲۹۳-۲۹۴.
۴. کتابخانه مرکزی‌، خطی‌، ج۱۱، ص۲۴۲۳-۲۴۲۴.
۵. کتابخانه مشار، چاپی‌ فارسی‌، ص‌۲۱.
۶. کتابخانه آستان قدس، خطی‌، ص‌۵۶۶.
۷. منزوی‌، خطی‌، ج۲، ص۸۶۹.



دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «آیینه عباسی»، ج۲، شماره۵۷۶.    





جعبه ابزار