• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

پیامبرآزاری

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



بر اساس گزارش مجموعه‌ای از آیات، پیامبران با کم‌ترین اقبال توده مردم روبه‌رو بوده‌اند و به‌طور عام، گروهی اندک و بیش‌تر مستضعفان به آنان ایمان می‌آوردند حاکمان ستم‌گر، اشراف‌زادگان و ثروت‌اندوزان که گروه فراوانی از مردم را با استفاده از اهرم قدرت و ثروت، گرد خود جمع می‌کردند، با دعوت پیامبران به مخالفت پرداخته، با استفاده از شیوه‌های گوناگون، به آزار ایشان دست می‌زدند



که این نوع آزارها، گاهی با دروغگو و سفیه نامیدن ساحر، مجنون، شاعر و کاهن خواندن، و گاه به‌صورت شکنجه‌های جسمی مانند به آتش افکندن، ضرب و جرح و در نتیجه به انزوا کشاندن ایشان صورت می‌گرفت.
[۷] کشف الاسرار، ج۸، ص۸۷.
این اذیّت و آزارها، در قرآن نوعی ابتلا و امتحان دانسته شده است. در ماجرای نوح، انواع ابتلاها دیده می‌شود.
[۹] فی ظلال القرآن، ج۴، ص۲۴۶۶.
قوم نوح با آزار وی (تمسخر، استهزا و تهدید) با تبلیغ و ترویج دین مقابله می‌کردند؛ ولی نوح مدّتی طولانی با بردباری به رسالت خود می‌پرداخت.
[۱۰] الابتلاء، ج۱، ص۲۷۹ ـ ۲۸۱.
، و شاید شکایت او از قومش نه به جهت اذیّت و آزار آن‌ها، بلکه به جهت تکذیب دین از سوی آنان بوده است.
[۱۵] البحرالمحیط، ج۸، ص۱۷۷.
آیاتی از قرآن ابتلای ابراهیم (علیه‌السلام) به اذیّت و آزار قومش را بیان می‌کند. موسی (علیه‌السلام) نیز به خوبی بر آلام، آزارها و گرفتاری‌ها صبر کرد.
[۲۰] الابتلاء، ج۱، ص۳۳۹ ـ ۳۹۱.
آیات هر کدام به نوعی بیان‌گر آزارهایی است که از سوی فرعون ، هامان ، قارون و بنی‌اسرائیل به موسی رسیده است. عیسی (علیه‌السلام) و مادرش مریم نیز از سوی قوم خود اذیّت شدند. آن‌ها مریم را به فحشا و عیسی را به جادو متّهم ساخته، در پی قتل او برآمدند.
[۲۴] الابتلاء، ج۱، ص۴۰۷.
چنان‌که دیگر پیامبران مانند لوط ، صالح و نیز هر کدام به نوعی از سوی قوم خویش آزار شدند.


پیامبر اسلام نیز از این آزارها مصون نبود؛ حتی بنابر برخی روایات، حضرت بیش از همه پیامبران مورد اذیّت قوم خویش قرار گرفت: «ما اوذی نبی مثل ما اوذیت
[۲۸] المناقب، ج۳، ص۲۸۶.
[۲۹] کنزالعمال، ج۳، ص۱۳۰.
[۳۰] بحارالانوار، ج۳۹، ص۵۶.
این آزارها گاهی از سوی پیروان ادیان پیشین نیز سر می‌زد. پس از بیان مسأله امتحان مؤمنان و سخنان یهودیان که ممکن است باعث سستی آنان شود، در آیه ۱۸۶ آل عمران آمده است که مسأله آزمایش از یک سو، و گفتارهای پنهانی و زخم زبان اهل‌کتاب از سوی دیگر، مسائلی هستند که مؤمنان همواره با آن روبه‌رو خواهند بود؛ بدین جهت باید صبر و تقوا داشته باشند تا خداوند آنان را از لغزش و سستی نگه دارد: «ولَتَسمَعُنَّ مِنَ الَّذینَ اُوتوا الکِتـبَ مِن قَبلِکُم ومِنَ الَّذینَ اَشرَکوا اَذیً کَثیرًا». برخی شأن نزول آیه را « کعب‌بن اشرف » به جهت هجو پیامبر و تشبیب و تغزّل به زنان مؤمن دانسته‌اند
[۳۳] جامع‌البیان، ج۴، ص۲۶۷.
[۳۴] مجمع البیان، ج۲، ص۹۰۳.
که به نقلی پیامبر به قتل او، به جهت ایذا و نه شرک ، فرمان داد و برخلاف دیگر مشرکان، بدون فراخوانی به اسلام کشته شد.
[۳۵] الشفاء بتعریف حقوق المصطفی، ج۲، ص۲۲۱.
هم‌چنین گفته شده: پیامبر کافرانی چون نضربن حارث و عقبة‌بن ابی‌معیط را که حضرت را با دشنام می‌آزردند، هیچ‌گاه نبخشید.


آیه ۵۷ احزاب:۳۳ اذیّت‌کنندگان خداوند و پیامبران را به لعنت و عذاب بیم داده است: «اِنَّ الَّذینَ یُؤذونَ اللّهَ و رَسولَهُ لَعَنَهُمُ اللّهُ فِی الدُّنیا والأخِرَةِ و اَعَدَّ لَهُم عَذابـًا مُهینـا». در تفسیر «اذیّت» در این آیه، آرای گوناگونی بیان شده است؛ ازجمله، هرگونه سرپیچی و گناه، سرپیچی یهود از فرمان خدا و پیامبر،
[۳۸] الوجوه والنظائر، ج۱، ص۴۲.
[۳۹] بصائر ذوی التمیز، ج۲، ص۷۳.
نسبت دادن فرزند به خدا یا انکار رستاخیز،
[۴۰] مجمع‌البحرین، ج۱، ص۲۵.
[۴۱] تفسیر ماوردی، ج۴، ص۴۲۲.
شبیه‌سازی آفریده‌های خداوند (نقاشی و مجسمه‌سازی)، زخم زبان به پیامبر اسلام به جهت ازدواج با صفیّه
[۴۲] الکشاف، ج۳، ص۵۵۹.
[۴۳] جامع‌البیان، ج۲۲، ص۵۵ ـ ۵۶.
یا ضرب و جرح و شکستن دندان پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) و ساحر و کاهن خواندن آن حضرت در آغاز اسلام و تکذیب او.
[۴۴] کشف الاسرار، ج۸، ص۸۷.
[۴۵] تفسیر ماوردی، ج۴، ص۴۲۲.
برخی نیز مقصود از «یؤذون اللّه» را اذیّت دوستان و اولیاءالله یا اذیّت و آزار پیامبر خدا دانسته‌اند که برای ارج نهادن به مقام ایشان از آن به اذیّت خداوند تعبیر شده است.
[۴۶] تفسیر ماوردی، ج ۴، ص ۴۲۲.
؛
[۴۷] الکشاف، ج۳، ص۵۵۹.
[۴۸] مجمع البیان، ج۸، ص۵۷۹.

برخی با استناد به آیه ۶۱ توبه ، ارتداد اذیّت‌کنندگان پیامبر و وجوب قتل آن‌ها را محتمل دانسته‌اند.
[۵۰] الشفاء بتعریف حقوق المصطفی، ج۲، ص۲۱۹.
[۵۱] زبدة‌البیان، ج۱، ص۲۵۷.



۱. هود/سوره۱۱، آیه۴۰.    
۲. آل‌عمران/سوره۳، آیه۱۵۵.    
۳. ابراهیم/سوره۱۴، آیه۱۴.    
۴. ابراهیم/سوره۱۴، آیه۹.    
۵. اعراف/سوره۷، آیه۶۶.    
۶. صافات/سوره۳۷، آیه۳۶.    
۷. کشف الاسرار، ج۸، ص۸۷.
۸. آل‌عمران/سوره۳، آیه۱۸۶.    
۹. فی ظلال القرآن، ج۴، ص۲۴۶۶.
۱۰. الابتلاء، ج۱، ص۲۷۹ ـ ۲۸۱.
۱۱. هود/سوره۱۱، آیه۳۲.    
۱۲. شعرا/سوره۲۶، آیه۱۰۵.    
۱۳. شعرا/سوره۲۶، آیه۱۱۶.    
۱۴. قمر/سوره۵۴، آیه۹.    
۱۵. البحرالمحیط، ج۸، ص۱۷۷.
۱۶. زخرف/سوره۴۳، آیه۲۶.    
۱۷. صافات/سوره۳۷، آیه۸۵.    
۱۸. انبیاء/سوره۲۱، آیه۵۱.    
۱۹. مریم/سوره۱۹، آیه۸۳.    
۲۰. الابتلاء، ج۱، ص۳۳۹ ـ ۳۹۱.
۲۱. اعراف/سوره۷، آیه۱۰۳.    
۲۲. یونس/سوره۱۰، آیه۷۵.    
۲۳. اسراء/سوره۱۷، آیه۱۰۱.    
۲۴. الابتلاء، ج۱، ص۴۰۷.
۲۵. نساء/سوره۴، آیه۱۵۷.    
۲۶. مریم/سوره۱۹، آیه۲۷.    
۲۷. ابراهیم/سوره۱۴، آیه۱۲.    
۲۸. المناقب، ج۳، ص۲۸۶.
۲۹. کنزالعمال، ج۳، ص۱۳۰.
۳۰. بحارالانوار، ج۳۹، ص۵۶.
۳۱. آل عمران/سوره۳، آیه۱۸۶.    
۳۲. آل‌عمران/سوره۳، آیه۱۸۶.    
۳۳. جامع‌البیان، ج۴، ص۲۶۷.
۳۴. مجمع البیان، ج۲، ص۹۰۳.
۳۵. الشفاء بتعریف حقوق المصطفی، ج۲، ص۲۲۱.
۳۶. نورالثقلین، ج۲، ص۱۳۵.    
۳۷. الصافی، ج۲، ص۲۸۵.    
۳۸. الوجوه والنظائر، ج۱، ص۴۲.
۳۹. بصائر ذوی التمیز، ج۲، ص۷۳.
۴۰. مجمع‌البحرین، ج۱، ص۲۵.
۴۱. تفسیر ماوردی، ج۴، ص۴۲۲.
۴۲. الکشاف، ج۳، ص۵۵۹.
۴۳. جامع‌البیان، ج۲۲، ص۵۵ ـ ۵۶.
۴۴. کشف الاسرار، ج۸، ص۸۷.
۴۵. تفسیر ماوردی، ج۴، ص۴۲۲.
۴۶. تفسیر ماوردی، ج ۴، ص ۴۲۲.
۴۷. الکشاف، ج۳، ص۵۵۹.
۴۸. مجمع البیان، ج۸، ص۵۷۹.
۴۹. توبه/سوره۹، آیه۶۱.    
۵۰. الشفاء بتعریف حقوق المصطفی، ج۲، ص۲۱۹.
۵۱. زبدة‌البیان، ج۱، ص۲۵۷.



دائرة المعارف قران کریم جلد دوم، برگرفته از مقاله"اذیت"    



جعبه ابزار