آثار استغفار (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
آثار
استغفار با توجه به
آیات قرآن عبارتند از:
استغفار به درگاه خداوند، زمينه‌ساز آمرزش
گناه:
۱. «وَإِذْ قُلْنَا ادْخُلُواْ هَذِهِ الْقَرْيَةَ ... وَادْخُلُواْ الْبَابَ سُجَّدًا وَقُولُواْ حِطَّةٌ نَّغْفِرْ لَكُمْ خَطَايَاكُمْ ...؛
و ياد كنيد زمانى را كه گفتيم: در اين شهر (بيت المقدس) وارد شويد؛ ... و از در معبد
بیت المقدس با
خضوع وارد گرديد؛ و بگوييد: خداوندا! گناهان ما را بريز. تا خطاهاى شما را ببخشيم....» «حِطّةٌ»، يعنى «خدايا! گناهان ما را بريز» و اين نوعى استغفار است.
۲. «وَالَّذِينَ إِذَا فَعَلُواْ فَاحِشَةً أَوْ ظَلَمُواْ أَنْفُسَهُمْ ذَكَرُواْ اللّهَ فَاسْتَغْفَرُواْ لِذُنُوبِهِمْ وَمَن يَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلاَّ اللّهُ ...؛
و كسانى كه هرگاه مرتكب عمل زشتى شوند، يا به خود ستم كنند، خدا را ياد كرده؛ و براى گناهان خود، طلب آمرزش مى‌كنند و كيست جز خدا كه گناهان را ببخشد؟....»
۳. «رَّبَّنَا إِنَّنَا سَمِعْنَا مُنَادِيًا يُنَادِي لِلإِيمَانِ ... رَبَّنَا فَاغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَكَفِّرْ عَنَّا سَيِّئَاتِنَا ... • فَاسْتَجَابَ لَهُمْ رَبُّهُمْ ...؛
پروردگارا! ما صداى منادى تو را شنيديم كه به
ایمان دعوت مى‌كرد ... پروردگارا! گناهان ما را ببخش؛ و بديهاى ما را بپوشان؛ ... پروردگارشان، درخواست آنها را پذيرفت....»
۴. «... وَلَوْ أَنَّهُمْ إِذ ظَّلَمُواْ أَنفُسَهُمْ جَآؤُوكَ فَاسْتَغْفَرُواْ اللّهَ وَاسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُواْ اللّهَ تَوَّابًا رَّحِيمًا؛
... و اگر اين مخالفان، هنگامى كه به خود
ستم مى‌كردند (و فرمانهاى خدا را زيرپا مى‌گذاردند)، به نزد تو مى‌آمدند، و از خدا طلب آمرزش مى‌كردند، و پيامبر هم براى آنها استغفار مى‌كرد، خدا را توبه‌پذير و مهربان مى‌يافتند.»
۵. «وَمَن يَعْمَلْ سُوءًا أَوْ يَظْلِمْ نَفْسَهُ ثُمَّ يَسْتَغْفِرِ اللّهَ يَجِدِ اللّهَ غَفُورًا رَّحِيمًا؛
هر كس كار بدى انجام دهد يا به خود ستم كند، سپس از خداوند طلب آمرزش نمايد، خدا را آمرزنده و مهربان خواهد يافت.»
۶. «أَفَلاَ يَتُوبُونَ إِلَى اللّهِ وَيَسْتَغْفِرُونَهُ وَاللّهُ غَفُورٌ رَّحِيمٌ؛
آيا به سوى خدا بازنمى‌گردند، و از او طلب آمرزش نمى‌كنند؟! در حالى كه خداوند آمرزنده و مهربان است.»
۷. «وَإِذْ قِيلَ لَهُمُ اسْكُنُواْ هَذِهِ الْقَرْيَةَ وَكُلُواْ مِنْهَا حَيْثُ شِئْتُمْ وَقُولُواْ حِطَّةٌ وَادْخُلُواْ الْبَابَ سُجَّدًا نَّغْفِرْ لَكُمْ خَطِيئَاتِكُمْ ...؛
و ياد آوريد هنگامى را كه به آنها گفته شد: «در اين شهر (بيت المقدس) ساكن شويد، و از هر جا و به هر كيفيّت بخواهيد، از آن تغذيه كنيد؛ و بگوييد: خداوندا! گناهان ما را بريز. و از در بيت المقدس با خضوع وارد شويد. كه اگر چنين كنيد، گناهان شما را مى‌بخشيم....»
۸. «... فَاسْتَغْفِرُوهُ ثُمَّ تُوبُواْ إِلَيْهِ إِنَّ رَبِّي قَرِيبٌ مُّجِيبٌ؛
... از او آمرزش بطلبيد، سپس به سوى او باز گرديد، كه پروردگارم به بندگان خود نزديک، و اجابت كننده خواسته‌هاى آنها است!»
۹. «قَالُواْ يَا أَبَانَا اسْتَغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا إِنَّا كُنَّا خَاطِئِينَ • قَالَ سَوْفَ أَسْتَغْفِرُ لَكُمْ رَبِّيَ إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ؛
گفتند: پدر! از خدا آمرزش گناهان ما را بخواه، كه ما خطاكار بوديم. گفت: بزودى براى شما از پروردگارم آمرزش مى‌طلبم، كه او آمرزنده و مهربان است.»
۱۰. «قَالَ رَبِّ إِنِّي ظَلَمْتُ نَفْسِي فَاغْفِرْ لِي فَغَفَرَ لَهُ إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ؛
سپس عرضه داشت: پروردگارا! من به خويشتن ستم كردم؛ مرا بيامرز. خداوند او را آمرزيد، كه او آمرزنده مهربان است.»
۱۱. «... وَظَنَّ دَاوُودُ أَنَّمَا فَتَنَّاهُ فَاسْتَغْفَرَ رَبَّهُ وَخَرَّ رَاكِعًا وَأَنَابَ • فَغَفَرْنَا لَهُ ذَلِكَ ...؛
... داود دانست كه ما او را با اين ماجرا آزموده‌ايم، از اين رو از پروردگارش طلب آمرزش نمود و به
سجده افتاد و
توبه كرد. ما اين عمل را بر او بخشيديم....»
۱۲. «... وَاسْتَغْفِرُواْ اللّهَ إِنَّ اللّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ؛
... و از خداوند، طلب آمرزش كنيد، زيرا خدا آمرزنده مهربان است.»
۱۳. «وَاسْتَغْفِرِ اللّهَ إِنَّ اللّهَ كَانَ غَفُورًا رَّحِيمًا؛
و از خداوند، طلب آمرزش نما، كه خداوند، آمرزنده و مهربان است.»
۱۴. «... وَاسْتَغْفِرْ لَهُمُ اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ؛
... و برايشان از خدا آمرزش بخواه كه خداوند آمرزنده و مهربان است.»
۱۵. «... وَيَسْتَغْفِرُونَ لِمَن فِي الْأَرْضِ أَلَا إِنَّ اللَّهَ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ؛
... و براى كسانى كه در
زمین هستند آمرزش مى‌طلبند؛ آگاه باشيد خداوند آمرزنده و مهربان است.»
۱۶. «فَقُلْتُ اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ إِنَّهُ كَانَ غَفَّارًا؛
و گفتم: از پروردگار خويش آمرزش بطلبيد كه او بسيار آمرزنده است.»
۱۷. «... وَاسْتَغْفِرُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ؛
... و از خدا آمرزش بطلبيد كه خداوند آمرزنده و مهربان است.»
استغفار پيش از
دعا، زمينه‌ساز اجابت آن:
«قَالَ رَبِّ اغْفِرْ لِي وَهَبْ لِي مُلْكًا ... • فَسَخَّرْنَا لَهُ ...؛
گفت: پروردگارا! مرا ببخش و حكومتى به من عطا كن كه بعد از من سزاوار هيچ كس نباشد، ... پس ما مسخّر او ساختيم....»
برداشت ياد شده با توجّه به استغفار
سلیمان علیه‌السلام پيش از دعا و اظهار نياز و درخواست پادشاهى از خداوند است كه آيات بعد هم به اجابت آن اشاره دارد.
آمرزش‌خواهى از پروردگار، سبب افزايش توان:
«وَيَا قَوْمِ اسْتَغْفِرُواْ رَبَّكُمْ ثُمَّ تُوبُواْ إِلَيْهِ يُرْسِلِ السَّمَاء عَلَيْكُم مِّدْرَارًا وَيَزِدْكُمْ قُوَّةً إِلَى قُوَّتِكُمْ ...؛
و اى قوم من! از پروردگارتان طلب آمرزش كنيد، سپس به‌سوى او باز گرديد، تا باران را پى در پى بر شما بفرستد؛ ونيرويى بر نيرويتان بيفزايد....»
استغفار، زمينه‌ساز
مددرسانی خداوند به مُسْتغفران به وسيله
فرزندان آنان:
«فَقُلْتُ اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ إِنَّهُ كَانَ غَفَّارًا • وَيُمْدِدْكُمْ بِأَمْوَالٍ وَبَنِينَ ...؛
و گفتم: از پروردگار خويش آمرزش بطلبيد كه او بسيار آمرزنده است، و شما را با اموال و فرزندان فراوان كمک كند....»
درخواست آمرزش از خدا، باعث مددرسانى از سوى خدا به انسان به وسيله
مال:
«فَقُلْتُ اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ إِنَّهُ كَانَ غَفَّارًا • وَيُمْدِدْكُمْ بِأَمْوَالٍ وَبَنِينَ ...؛
و گفتم: از پروردگار خويش آمرزش بطلبيد كه او بسيار آمرزنده است، و شما را با اموال و فرزندان فراوان كمک كند....»
استغفار، منشأ بهره‌مندى از امكانات خوب دنيايى:
«وَأَنِ اسْتَغْفِرُواْ رَبَّكُمْ ثُمَّ تُوبُواْ إِلَيْهِ يُمَتِّعْكُم مَّتَاعًا حَسَنًا إِلَى أَجَلٍ مُّسَمًّى ...؛
و از پروردگار خويش آمرزش بطلبيد؛ سپس به سوى او بازگرديد؛ تا شما را تا مدّت معيّنى، از مواهب خوب زندگى اين جهان، بهره‌مند سازد....»
آمرزش‌خواهى از خدا، باعث جلب محبّت او:
«وَاسْتَغْفِرُواْ رَبَّكُمْ ثُمَّ تُوبُواْ إِلَيْهِ إِنَّ رَبِّي رَحِيمٌ وَدُودٌ؛
از پروردگار خود، آمرزش بطلبيد؛ و به سوى او بازگرديد؛ كه پروردگارم مهربان و دوستدار بندگان توبه‌كار است.»
استغفار، سبب جلب
رحمت الهی:
۱. «... وَاسْتَغْفِرُواْ اللّهَ إِنَّ اللّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ؛
... و از خداوند، طلب آمرزش كنيد، زيرا خدا آمرزنده مهربان است.»
۲. «... وَلَوْ أَنَّهُمْ إِذ ظَّلَمُواْ أَنفُسَهُمْ جَآؤُوكَ فَاسْتَغْفَرُواْ اللّهَ وَاسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُواْ اللّهَ تَوَّابًا رَّحِيمًا؛
... و اگر اين مخالفان، هنگامى كه به خود ستم مى‌كردند (و فرمانهاى خدا را زيرپا مى‌گذاردند)، به نزد تو مى‌آمدند، و از خدا طلب آمرزش مى‌كردند، و پيامبر هم براى آنها استغفار مى‌كرد، خدا را توبه‌پذير و مهربان مى‌يافتند.»
۳. «وَاسْتَغْفِرِ اللّهَ إِنَّ اللّهَ كَانَ غَفُورًا رَّحِيمًا؛
و از خداوند، طلب آمرزش نما، كه خداوند، آمرزنده و مهربان است.»
۴. ««وَمَن يَعْمَلْ سُوءًا أَوْ يَظْلِمْ نَفْسَهُ ثُمَّ يَسْتَغْفِرِ اللّهَ يَجِدِ اللّهَ غَفُورًا رَّحِيمًا؛
هر كس كار بدى انجام دهد يا به خود ستم كند، سپس از خداوند طلب آمرزش نمايد، خدا را آمرزنده و مهربان خواهد يافت.»
۵. ««أَفَلاَ يَتُوبُونَ إِلَى اللّهِ وَيَسْتَغْفِرُونَهُ وَاللّهُ غَفُورٌ رَّحِيمٌ؛
آيا به سوى خدا بازنمى‌گردند، و از او طلب آمرزش نمى‌كنند؟! در حالى كه خداوند آمرزنده و مهربان است.»
۶. «وَاسْتَغْفِرُواْ رَبَّكُمْ ثُمَّ تُوبُواْ إِلَيْهِ إِنَّ رَبِّي رَحِيمٌ وَدُودٌ؛
از پروردگار خود، آمرزش بطلبيد؛ و به سوى او بازگرديد؛ كه پروردگارم مهربان و دوستدار بندگان توبه‌كار است.»
۷. «قَالَ سَوْفَ أَسْتَغْفِرُ لَكُمْ رَبِّيَ إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ؛
گفت: بزودى براى شما از پروردگارم آمرزش مى‌طلبم، كه او آمرزنده و مهربان است.»
۸. «... وَاسْتَغْفِرْ لَهُمُ اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ؛
... و برايشان از خدا آمرزش بخواه كه خداوند آمرزنده و مهربان است.»
۹. «... لَوْلَا تَسْتَغْفِرُونَ اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ؛
... چرا از خداوند آمرزش نمى‌طلبيد، شايد مشمول رحمت او شويد؟!»
۱۰. «... وَيَسْتَغْفِرُونَ لِمَن فِي الْأَرْضِ أَلَا إِنَّ اللَّهَ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ؛
... و براى كسانى كه در زمين هستند آمرزش مى‌طلبند؛ آگاه باشيد خداوند آمرزنده و مهربان است.»
۱۱. «... وَاسْتَغْفِرُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ؛
... و از خدا آمرزش بطلبيد كه خداوند آمرزنده و مهربان است.»
آمرزش‌طلبى، زمينه‌ساز رونق
کشاورزی و
باغ‌ها:
«فَقُلْتُ اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ إِنَّهُ كَانَ غَفَّارًا • وَيُمْدِدْكُمْ بِأَمْوَالٍ وَبَنِينَ وَيَجْعَل لَّكُمْ جَنَّاتٍ وَيَجْعَل لَّكُمْ أَنْهَارًا؛
و گفتم: از پروردگار خويش آمرزش بطلبيد كه او بسيار آمرزنده است، و شما را با اموال و فرزندان فراوان كمک كند و باغ‌هاى سرسبز و نهرهاى جارى در اختيارتان قرار دهد.»
استغفار به درگاه الهى، مايه نجات از
عذاب عمومى:
۱. «... وَمَا كَانَ اللّهُ مُعَذِّبَهُمْ وَهُمْ يَسْتَغْفِرُونَ؛
... و نيز تا گروهى از آنها استغفار مى‌كنند، خدا عذابشان نمى‌كند.»
۲. «وَمَا مَنَعَ النَّاسَ أَن يُؤْمِنُوا إِذْ جَاءهُمُ الْهُدَى وَيَسْتَغْفِرُوا رَبَّهُمْ إِلَّا أَن تَأْتِيَهُمْ سُنَّةُ الْأَوَّلِينَ أَوْ يَأْتِيَهُمُ الْعَذَابُ قُبُلًا؛
و چيزى مردم را باز نداشت از اين‌كه- وقتى هدايت به سراغشان آمد- ايمان بياورند و از پروردگارشان طلب آمرزش كنند، جزاين‌كه خيره‌سرى كردند؛ گويى مى‌خواستند به سرنوشت پيشينيان دچار شوند، يا عذاب الهى در برابرشان قرار گيرد.»
استغفار، سبب نزول فراوان
باران:
«فَقُلْتُ اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ إِنَّهُ كَانَ غَفَّارًا • يُرْسِلِ السَّمَاء عَلَيْكُم مِّدْرَارًا؛
و گفتم: از پروردگار خويش آمرزش بطلبيد كه او بسيار آمرزنده است، تا باران‌هاى پربركت
آسمان را پى در پى بر شما فرو فرستد.»
پاداش استغفار (قرآن).
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۳، ص۱۶۸، برگرفته از مقاله «آثار استغفار».
