• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

نعیم (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





نَعیم‌ (به فتح نون) از واژگان قرآن کریم به معنای نعمت وسیع و کثیر است. این لفظ هفده بار در قرآن مجید به کار رفته است.



نَعیم‌ به معنای نعمت وسیع و کثیر است و راغب گوید: «النَّعِیمُ‌: النّعمة الکثیرة»
قاموس و اقرب، مال، و صحاح، مطلق نعمت گفته است.
از طبرسی ظاهر می‌شود که قید کثرت را لازم نشمرده؛ المنار نیز قید کثرة را دارد.


(وَ لَاَدْخَلْناهُمْ جَنَّاتِ‌ النَّعِیمِ‌) «آنها را به جنّات پر نعمت داخل می‌کنیم».
(لَهُمْ فِیها نَعِیمٌ‌ مُقِیمٌ‌) «برای آنها در بهشت نعمت فراوانی است پیوسته».
این لفظ هفده بار در قرآن مجید بکار رفته که همه درباره نعمت بهشت است، مگر: (ثُمَّ لَتُسْئَلُنَّ یَوْمَئِذٍ عَنِ‌ النَّعِیمِ‌) (سپس در آن روز همه شما از نعمت‌هاى الهى بازپرسى خواهيد شد) که درباره نعمت دنیا است. ظاهرا الف و لام در آن برای استغراق باشد، یعنی: «از تمام نعمت‌ها مسئول می‌شوید». مسئول شدن از نعمت‌ها مسئول شدن از دین است که آیا از آنها مطابق دین استفاده کردید یا نه؟.
در برهان از امام صادق (علیه‌السّلام) نقل شده: «قَالَ: نَحْنُ‌ النَّعِیمُ‌» و در روایت دیگری از آن حضرت که فرمود: «قَالَ: تُسْاَلُ هَذِهِ الْاُمَّةُ عَمَّا اَنْعَمَ‌ اللَّهُ عَلَیْهَا بِرَسُولِهِ ثُمَّ بِالْاَئِمَّةِ» و در روایت سوم از حضرت باقر (علیه‌السّلام) که فرمود: «اِنَّمَا یَسْاَلُکُمْ عَمَّا اَنْتُمْ عَلَیْهِ مِنَ الْحَقِّ» و در روایت چهارم از حضرت صادق (علیه‌السّلام) نقل کرده که فرمود: «وَ اللَّهِ مَا هُوَ الطَّعَامُ وَ الشَّرَابُ وَ لَکِنْ وَلَایَتُنَا اَهْلَ الْبَیْتِ».
المیزان تمام نعمت‌ها را داخل‌ در نعمت دین دانسته و منافاتی میان عموم آیه و روایات نمی‌داند.


این لفظ هفده بار در قرآن مجید به کار رفته است.


۱. قرشی بنابی، علی اکبر، قاموس قرآن، ج۷، ص۸۶.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۸۱۵.    
۳. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۶، ص۱۷۷.    
۴. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۸۱۵.    
۵. فیروزآبادی، قاموس المحیط، ج۴، ص۱۸۱.    
۶. شرتونی، سعید، اقرب الموارد، ج۵، ص۴۴۴.    
۷. جوهری، اسماعیل بن حماد، الصحاح، ج۵، ص۲۰۴۱.    
۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۸۱۱.    
۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۷، ص۲۵۲.    
۱۰. مائده/سوره۵، آیه۶۵.    
۱۱. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۶، ص۳۷.    
۱۲. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۶، ص۵۱.    
۱۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۳، ص۳۴۱.    
۱۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۷، ص۱۱۳.    
۱۵. توبه/سوره۹، آیه۲۱.    
۱۶. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۹، ص۲۰۶.    
۱۷. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۹، ص۲۷۴.    
۱۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۵، ص۲۴.    
۱۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۱، ص۴۶.    
۲۰. تکاثر/سوره۱۰۲، آیه۸.    
۲۱. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۶۰۰.    
۲۲. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲۰، ص۳۵۲.    
۲۳. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۲۰، ص۶۰۳.    
۲۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۸۱۲.    
۲۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۷، ص۲۵۶.    
۲۶. حسینی بحرانی، سیدهاشم، البرهان فی تفسیر القرآن، ج۵، ص۷۴۶.    
۲۷. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲۰، ص۳۵۴.    
۲۸. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۲۰، ص۶۰۵-۶۰۶.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله "نعمت"، ج۷، ص۸۶.    






جعبه ابزار