• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

رجع (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





رَجْع (به فتح راء و سکون جیم) از واژگان قرآن کریم و به معنای رجوع است. مشتقات واژه رجع که در آیات قرآن آمده عبارتند از: تراجع بين الاثنين است‌، رُجْعی به معنای رجوع و مَرْجِع مصدر میمی به معنای رجوع است.



رَجْع به معنای رجوع است و رجعى به معنى بر گشتن و برگرداندن لازم و متعدى هر دو آمده است .همچنين است رُجْعَان (به ضم اول) و مرجع كه مصدر ميمى است.
[۴] شرتونی، سعید، اقرب الموارد.



(فَرَجَعَ‌ مُوسى‌ إِلى‌ قَوْمِهِ غَضْبانَ أَسِفاً) «موسی خشمگين و اندوهناک به قوم خويش برگشت.»
(فَإِنْ‌ رَجَعَكَ‌ اللَّهُ إِلى‌ طائِفَةٍ مِنْهُمْ فَاسْتَأْذَنُوكَ لِلْخُرُوجِ فَقُلْ لَنْ تَخْرُجُوا مَعِيَ أَبَداً) رجوع در اين آيه متعدى به كار رفته يعنى: «اگر خدا تو را به سوى گروهى از منافقین برگرداند و از تو براى خروج به جنگ اجازه بخواهند بگو: هرگز با من خارج نخواهيد شد.» همچنين است آيه‌ (فَرَجَعْناكَ‌ إِلى‌ أُمِّكَ كَيْ تَقَرَّ عَيْنُها)
(ذلِكَ‌ رَجْعٌ‌ بَعِيدٌ)
(إِنَّهُ عَلى‌ رَجْعِهِ‌ لَقادِرٌ) رجع در آيه اول لازم و در دوّمى متعدى است.

۲.۱ - تراجع

تراجع بين الاثنين است‌.
(فَلا جُناحَ عَلَيْهِما أَنْ‌ يَتَراجَعا)
(وَ اللَّهُ يَقْبِضُ وَ يَبْصُطُ وَ إِلَيْهِ‌ تُرْجَعُونَ‌) در بسيارى از آيات كه كلمه‌ «تُرْجَعُونَ» و «يَرْجِعُونَ» ذكر شده لازم است آن را حال معنى كرد نه استقبال يعنى الآن به سوى خدا بر گردانده می‌شويد زيرا ما هر آن در حال باز گشت به سوى خدائيم تنها مرگ باز گشتن به سوى خدا نيست‌.
(إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَيْهِ‌ راجِعُونَ‌)

۲.۲ - رُجْعی

(إِنَّ إِلى‌ رَبِّكَ‌ الرُّجْعى‌) رجعى همانطور كه گفته شد به معنى رجوع است يعنى: «بر گشت بسوى پروردگار تو است.»

۲.۳ - مَرْجِع

(إِلَى اللَّهِ‌ مَرْجِعُكُمْ‌ جَمِيعاً) مرجع چنانكه گفته شد مصدر میمی و به معنى رجوع است و آن شانزده بار در قرآن آمده است.


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۳، ص۵۶.    
۲. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ص۳۴۲.    
۳. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ج۴، ص۳۳.    
۴. شرتونی، سعید، اقرب الموارد.
۵. طه/سوره۲۰، آیه۸۶.    
۶. توبه/سوره۹، آیه۸۳.    
۷. طه/سوره۲۰، آیه۴۰.    
۸. ق/سوره۵۰، آیه۳.    
۹. طارق/سوره۸۶، آیه۸.    
۱۰. بقره/سوره۲، آیه۲۳۰.    
۱۱. بقره/سوره۲، آیه۲۴۵.    
۱۲. بقره/سوره۲، آیه۱۵۶.    
۱۳. علق/سوره۹۶، آیه۸.    
۱۴. مائده/سوره۵، آیه۱۰۵.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «رجع»، ج۳، ص۵۶.    






جعبه ابزار