• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

لهو (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





لَهْو (به فتح لام و سکون هاء) از واژگان قرآن کریم به معنای مشغول شدن توأم با غفلت است. این واژه دارای مشتقاتی است که در آیات قرآن به کار رفته است؛ مانند: اِلْهاء (به کسر الف و سکون لام) به معنای مشغول کردن؛ تَلَهَّی (به فتح تاء و لام و فتح و تشدید هاء) به معنای مشغول شدن و غفلت ورزیدن؛ لاهیه به معنای مشغول و غافل؛ و لَهْوَ الْحَدِیث به معنای حدیث مشغول کننده است.



لَهْو به معنای مشغول شدن است. چیزی که مشغول می‌کند، «لَها الرّجلُ بالشّی‌ءِ: لَعِبَ»؛ این مشغول شدن توأم با غفلت است.
راغب می‌گوید: لهو آنست که انسان را از آنچه مهمّ است و به دردش می‌خورد مشغول نماید.


(وَ مَا الْحَیاةُ الدُّنْیا اِلَّا لَعِبٌ وَ لَهْوٌ) «نیست زندگی دنیا مگر بازی و مشغول کننده».

۲.۱ - الهاء

اِلْهاء: مشغول کردن است.
(لا تُلْهِکُمْ‌ اَمْوالُکُمْ وَ لا اَوْلادُکُمْ عَنْ ذِکْرِ اللَّهِ‌) «اموال و اولادتان شما را از یاد خدا مشغول و غافل نکند».
(رِجالٌ لا تُلْهِیهِمْ‌ تِجارَةٌ وَ لا بَیْعٌ عَنْ ذِکْرِ اللَّهِ...) مراد این که: «تجارت و فروختن آنها را از یاد خدا مشغول و غافل نمی‌کند».

۲.۲ - تلهی

تَلَهَّی: مشغول شدن و غفلت ورزیدن است.
(وَ اَمَّا مَنْ جاءَکَ یَسْعی‌ • وَ هُوَ یَخْشی‌ • فَاَنْتَ عَنْهُ‌ تَلَهَّی‌) یعنی: «اما آنکه شتابان پیش تو می‌آید و از خدا می‌ترسد، تو از او غافل می‌شوی و به چیز دیگری مشغول می‌گردی».

۲.۳ - لاهیه

لاهیه: مشغول و غافل است.
(وَ هُمْ یَلْعَبُونَ • لاهِیَةً قُلُوبُهُمْ...) «آنها به بازی زندگی پرداخته‌اند، دل‌هایشان به غیر حق مشغول است».

۲.۴ - لهو الحدیث‌

(وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ یَشْتَرِی‌ لَهْوَ الْحَدِیثِ لِیُضِلَّ عَنْ سَبِیلِ اللَّهِ بِغَیْرِ عِلْمٍ وَ یَتَّخِذَها هُزُواً اُولئِکَ لَهُمْ عَذابٌ مُهِینٌ‌) یعنی: «بعضی از مردم حدیث مشغول کننده را می‌خرد تا مردم را ندانسته از راه خدا گمراه کند و راه خدا را مسخره گیرد، عذاب خوار کننده برای آنهاست».
در مجمع فرموده این آیه درباره نضر بن حرث بن علقمه نازل شد که برای تجارت به فارس می‌رفت، اخبار عجم را می‌آموخت و بر قریش نقل می‌کرد و می‌گفت: محمد به شما اخبار عاد و ثمود را نقل می‌کند، من هم داستان رستم، اسفندیار و اخبار کسری‌ها را؛ مردم به داستان‌سرائی او گوش کرده و از شنیدن قرآن دست می‌کشیدند.
در المیزان از تفسیر قمی از امام باقر (علیه‌السّلام) نقل شده مراد از (مِنَ النَّاسِ مَنْ یَشْتَرِی...) نضر بن حارث بن علقمه است.
نگارنده گوید: گمان بیشتر آنست که تمام سوره لقمان از برای این ماجرا نازل شده است و این سوره می‌فهماند که قرآن حاوی حقائق و راه‌های سعادت دنیا و آخرت است و حکایاتی که در آن نقل شده مثل حکایت لقمان پر از فوائد و نصائح است نه مثل قصّه رستم و اسفندیار که جز لهو الحدیث نیست.

۲.۴.۱ - غناء

روایات بسیاری درباره آیه فوق نازل شده که دلالت دارند بر اینکه غناء و آواز خوانی از مصادیق لهو الحدیث است و حرام می‌باشد. (رجوع شود به روایات در وسائل و غیره)

۲.۵ - زندگی لهو

(وَ ما هذِهِ الْحَیاةُ الدُّنْیا اِلَّا لَهْوٌ وَ لَعِبٌ‌) (اين زندگى دنیا چيزى جز سرگرمى و بازى نيست) لفظ «لَهْوٌ وَ لَعِبٌ» چهار بار درباره زندگی دنیا آمده است؛ درباره لعب بودن آن در «لعب» سخن گفتیم.
تعبیر «لهو» درباره دنیا مشعر بر آنست که زندگی دنیا، انسان را از یاد حق و آخرت غافل می‌کند، چنانکه‌: (لا تُلْهِکُمْ‌ اَمْوالُکُمْ وَ لا اَوْلادُکُمْ عَنْ ذِکْرِ اللَّهِ‌) «اموال و اولادتان شما را از یاد خدا مشغول و غافل نکند».
(لا تُلْهِیهِمْ‌ تِجارَةٌ وَ لا بَیْعٌ عَنْ ذِکْرِ اللَّهِ‌) مراد این که: «تجارت و فروختن آنها را از یاد خدا مشغول و غافل نمی‌کند». این مطلب را روشن می‌کند و در بسیاری از آیات هست: (وَ غَرَّتْهُمُ الْحَیاةُ الدُّنْیا...) ( و زندگى دنيا، آنها را مغرور ساخته) پس باید در زندگی مواظب بود.


۱. قرشی بنابی، علی اکبر، قاموس قرآن، ج۶، ص۲۱۱.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۷۴۸.    
۳. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۱، ص۳۸۴.    
۴. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۷۴۸.    
۵. انعام/سوره۶، آیه۳۲.    
۶. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۷، ص۵۷.    
۷. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۷، ص۷۹.    
۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۴، ص۴۵۳.    
۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۸، ص۶۵.    
۱۰. منافقون/سوره۶۳، آیه۹.    
۱۱. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۹، ص۲۹۱.    
۱۲. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۱۹، ص۴۹۰.    
۱۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۴۴۵.    
۱۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۵، ص۵۲.    
۱۵. نور/سوره۲۴، آیه۳۷.    
۱۶. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۵، ص۱۲۷.    
۱۷. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۱۵، ص۱۷۶-۱۷۷.    
۱۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۷، ص۲۲۷.    
۱۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۷، ص۱۴۳.    
۲۰. عبس/سوره۸۰، آیه۸-۱۰.    
۲۱. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲۰، ص۲۰۱.    
۲۲. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۲۰، ص۳۲۷.    
۲۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۶۶۵.    
۲۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۶، ص۳۰۴.    
۲۵. انبیاء/سوره۲۱، آیه۳.    
۲۶. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۴، ص۲۴۷.    
۲۷. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۱۴، ص۳۴۶.    
۲۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۷، ص۶۲.    
۲۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۶، ص۹۷.    
۳۰. لقمان/سوره۳۱، آیه۶.    
۳۱. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۶، ص۲۰۹.    
۳۲. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۱۶، ص۳۱۳.    
۳۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۸، ص۴۹۰.    
۳۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۹، ص۱۶۲.    
۳۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۸، ص۴۹۰.    
۳۶. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۹، ص۱۶۱.    
۳۷. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۶، ص۲۱۲.    
۳۸. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۱۶، ص۳۱۶.    
۳۹. قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر قمی، ج۲، ص۱۶۱.    
۴۰. شیخ حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج۱۷، ص۳۰۴-۳۰۵.    
۴۱. عنکبوت/سوره۲۹، آیه۶۴.    
۴۲. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۴۰۴.    
۴۳. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۶، ص۱۴۹.    
۴۴. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۱۶، ص۲۲۴.    
۴۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۸، ص۴۵۸.    
۴۶. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۹، ص۹۰.    
۴۷. منافقون/سوره۶۳، آیه۹.    
۴۸. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۹، ص۲۹۱.    
۴۹. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۱۹، ص۴۹۰.    
۵۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۴۴۵.    
۵۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۵، ص۵۲.    
۵۲. نور/سوره۲۴، آیه۳۷.    
۵۳. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۵، ص۱۲۷.    
۵۴. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۱۵، ص۱۷۶-۱۷۷.    
۵۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۷، ص۲۲۷.    
۵۶. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۷، ص۱۴۳.    
۵۷. انعام/سوره۶، آیه۷۰.    
۵۸. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۱۳۶.    
۵۹. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۷، ص۱۴۲.    
۶۰. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۷، ص۲۰۳.    
۶۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۴، ص۴۹۱.    
۶۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۸، ص۱۴۰.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله "لهو"، ج۶، ص۲۱۱.    






جعبه ابزار