• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

فَحْشاء (لغات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





فَحْشاء: (بِالسُّوءِ وَ الْفَحْشآءِ)
«فَحْشاء» از مادّه‌ «فحش» به معناى هر كارى است كه از حد اعتدال خارج گردد و صورت «فاحش» به‌خود بگيرد، بنابراين شامل تمامى منكرات وقبائح واضح وآشكار مى‌گردد و به معناى هر كار زشت و بسيار قبيح است، و در آیه ۲۶۸ سوره‌ «بقره» به تناسب بحث، به معناى بخل و ترک انفاق، كه در بسيارى از موارد، نوعى معصیت و گناه است آمده (هر چند واژه فحشاء در مواردى به معناى گناه بى‌عفتى آمده)، حتى بعضى از مفسران تصريح كرده‌اند كه: عرب به شخص بخيل، فاحش مى‌گويد.
فرق ميان «فحشاء» و «منكر» در يک عبارت كوتاه مى‌توان گفت: «فحشاء» اشاره به گناهان بزرگ پنهانى، و «منكر» گناهان بزرگ آشكار است، و يا «فحشاء» گناهانى است كه بر اثر غلبه قوای شهویه، و «منكر» بر اثر غلبه قوه غضبیه صورت مى‌گيرد.



ترجمه و تفسیر آیات مرتبط با فَحْشاء:

۱.۱ - آیه ۱۶۹ سوره بقره

(إِنَّمَا يَأْمُرُكُمْ بِالسُّوءِ وَالْفَحْشَاء وَأَن تَقُولُواْ عَلَى اللّهِ مَا لاَ تَعْلَمُونَ) (او شما را فقط به بدى و كار زشت فرمان مى‌دهد؛ و نيز دستور مى‌دهد آنچه را كه نمى‌دانيد، به خدا نسبت دهيد.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: سوء و فحشاء در انجام عمل مصداق پيدا مى‌كند. (دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:)

۱.۲ - آیه ۲۶۸ سوره بقره

(الشَّيْطَانُ يَعِدُكُمُ الْفَقْرَ وَيَأْمُرُكُم بِالْفَحْشَاء وَاللّهُ يَعِدُكُم مَّغْفِرَةً مِّنْهُ وَفَضْلًا وَاللّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ) (شیطان، شما را هنگام انفاق، وعده فقر و تهيدستى مى‌دهد؛ و به زشتی‌ها امر مى‌كند؛ ولى خداوند وعده آمرزش و فزونى به شما مى‌دهد؛ و خداوند، رحمت و قدرتش گسترده، و به هر چيز داناست. و به وعده خود وفا مى‌كند.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: «وَ يَأْمُرُكُمْ بِالْفَحْشاءِ»، يعنى هرگز از شيطان توقع نداشته باشيد كه شما را به عملى درست بخواند چرا كه او جز به فحشا نمى‌خواند. (دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:)

۱.۳ - آیه ۴۵ سوره عنکبوت

(اتْلُ مَا أُوحِيَ إِلَيْكَ مِنَ الْكِتَابِ وَأَقِمِ الصَّلَاةَ إِنَّ الصَّلَاةَ تَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاء وَالْمُنكَرِ وَلَذِكْرُ اللَّهِ أَكْبَرُ وَاللَّهُ يَعْلَمُ مَا تَصْنَعُونَ) (آنچه را از کتاب آسمانی به تو وحی شده تلاوت كن، و نماز را برپا دار، كه نماز انسان را از زشتی‌ها و اعمال ناپسند باز مى‌دارد، و ياد خدا بزرگتر و برتر است؛ و خداوند آنچه را انجام مى‌دهيد مى‌داند.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: تلاوت قرآن بهترين رادع است از شرک و ارتكاب فحشاء و منكرات. (دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:)


۱. بقره/سوره۲، آیه۱۶۹.    
۲. بقره/سوره۲، آیه۲۶۸.    
۳. عنکبوت/سوره۲۹، آیه۴۵.    
۴. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۶۲۶.    
۵. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۴، ص۱۴۸.    
۶. بقره/سوره۲، آیه۲۶۸.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱، ص۶۴۵.    
۸. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲، ص۳۹۵.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۶، ص۳۰۱.    
۱۰. بقره/سوره۲، آیه۱۶۹.    
۱۱. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۲۵.    
۱۲. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱، ص۶۳۴.    
۱۳. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱، ص۴۱۹.    
۱۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲، ص۱۵۹.    
۱۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱، ص۶۴۰.    
۱۶. بقره/سوره۲، آیه۲۶۸.    
۱۷. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۴۵.    
۱۸. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۲، ص۶۰۵.    
۱۹. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲، ص۳۹۳.    
۲۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۳، ص۱۵۹.    
۲۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۲، ص۶۵۷.    
۲۲. عنکبوت/سوره۲۹، آیه۴۵.    
۲۳. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۴۰۱.    
۲۴. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۶، ص۱۶۹.    
۲۵. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۶، ص۱۳۳.    
۲۶. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۹، ص۶۴.    
۲۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۸، ص۴۴۷.    



مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «فَحْشاء»، ص۴۱۸.    






جعبه ابزار