عبدالقادر بن محمد جزیری
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
جزیری، عبدالقادر بن محمد،
فقیه و کاتب
حنبلی . در سال ۹۱۱ به
دنیا آمد.
[ویرایش]
برخی جزیری را منتسب به جزیرة الفیل
مصر دانسته‌اند
اما، شارحان اَلسحب‌الوابلة، بر اساس
تحقیق خود، زادگاه او را جزیره فراتیه در نزدیکی
بغداد ذکر کرده‌اند.
لقبِ وی زین‌الدین و محیی‌الدین ضبط شده است
[ویرایش]
جزیری نزد استادان متعددی
درس آموخت؛
حدیث و
فقه را از ابن‌نجّار و
ادبیات و حدیث و
منطق را از اَرْنَوی مالکی فراگرفت.
[ویرایش]
وی چند
سال به همراه پدرش، کاروان‌دار حجاج بیت‌اللّه بود.
او و پدرش در ۹۴۰، به فرمان سلیمان کِیخیا،
امیرالحاج وقت، به تهیه و ثبت گزارشهایی در باره
سفر حج مأمور شدند که شامل اطلاعاتی سودمند در باره
حج و منزلگاههای آن و تبیین هزینه‌های این
سفر برای حاجیان باشد.
پس از درگذشت پدر جزیری در ۹۴۴، جزیری به تنهایی این کار را ادامه داد و مجموعه نوشته‌های خود را در کتابی با نام دُرَرُ الْفَرائِدِالمُنَظَّمَة فی‌اَخبارِ الحاجِّ و طَریقِ مَکَّةالمُعَظَّمَة گرد آورد که از مهم‌ترین کتابهای
حنبلیان در باره حج تا اواخر
قرن دهم بود.
این اثر ضمناً شرح احوال و برخی جزئیات زندگی جزیری را به
قلم خود او در بر دارد.
در کتاب
القاموس الاسلامی نام مؤلف کتاب، به‌اشتباه، خزرجی درج شده است.
جزیری در کتاب خود، از مصاحبت و ملازمتش با عارف پرآوازه روزگار خویش، شهاب‌الدین‌احمد حَریفی زَنیدی شافعی، یاد کرده و گفته که حریفی به او
خرقه پوشانده و او را در
حلقه ذکر خویش راه داده است.
جزیری بر اثر پیدا کردن گرایشهای عرفانی و صوفیانه از اشتغالات دنیوی، از جمله کار
کتابت که آن را مایه شهرت می‌دانست، کناره گرفت و بر امور غیر دنیوی اهتمام نمود.
[ویرایش]
اغلب منابع سال
مرگ او را ۹۷۷ دانسته‌اند
اما،
بروکلمان سال وفات او را ۹۶۶ ذکر کرده است.
[ویرایش]
برخی از دیگر آثار جزیری عبارت‌اند از: خُلاصة الذَّهب فی فَضْل‌العرب، عُمْدة لصَّفْوَة فی حِلِّ القَهْوة، مَنازِهُ المَنازِل و مَناهِجُ لمَناهِل، الزَّجْرُ عنِالخَمر، رَفْعُ المَضَرَّة عَنِ الهِرِّ وَ الهِرَّة و مجموعه‌ای شامل
اشعار و مراسلات او.
[ویرایش]
(۱) خیرالدین زرکلی، الاعلام، بیروت ۱۹۸۹.
(۲) یوسف الیان سرکیس، معجم‌المطبوعات العربیة و المعربة قاهره ۱۳۴۶/۱۹۲۸، چاپ افست قم ۱۴۱۰.
(۳) احمد عطیة اللّه، القاموس الاسلامی، قاهره ۱۳۸۳/ ۱۹۶۳ـ.
(۴) محمد نجدی، السُّحبُ الوابلة علی ضرائح الحنابلة، چاپ بکربن عبداللّه ابوزید و عبدالرحمان‌بن سلیمان عثیمین، بیروت ۱۴۱۶/۱۹۹۶؛
[ویرایش]
[ویرایش]
دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «عبدالقادر بن محمد جزیری»، شماره۴۶۷۳.
