ضعیف (لفظ)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


ضعیف، از اصطلاحات بکار رفته در علم حدیث بوده و از الفاظ راوی می‌باشد.


توضیح اصطلاح

[ویرایش]

یکی از الفاظ ذمّ لفظ "ضعیف" است که گاهی صفت حدیث واقع می‌شود و گاهی صفت راوی، و در صورت اول قدما ضعیف را صفت متن حدیث قرار می‌دهند ولی متاخرین آن را صفت سند حدیث می‌دانند.

اطلاقات ضعیف

[ویرایش]

با این فرض اصطلاح "ضعیف" اطلاقات متعددی دارد که ذیلاً به آن‌ها اشاره می‌شود:
۱- حدیثی است که شرایط حدیث صحیح، حسن، قوی، و موثق را نداشته باشد؛
۲- حدیثی است که صفات قبول در آن نباشد؛
۳- حدیثی است، اعم از این که صفت راوی آن معلوم و حالش مجهول باشد و یا ذات و حالش مجهول باشد؛
۴- همان قوی بالمعنی الاخص است - رجوع شود به حدیث قوی -؛
۵- همان حدیث موثق است - رجوع شود به حدیث موثق -؛
۶- در کلام فقها حدیثی است که مشتمل بر جرح خاص و مجروح خاص است؛
۷- حدیثی است که مشتمل بر جرح، تعلیل، تعلیق، انقطاع، اعضال، و ارسال است؛

مفاد لفظ ضعیف

[ویرایش]

آن گاه که "ضعیف" به عنوان لفظ ذم در کلام دانشمندان علوم حدیث به کار می‌رود در مفاد آن نظرات متفاوتی وجود دارد:
۱- از الفاظ جرح است؛
۲- از مرتبه چهارم جرح است؛
۳- بدون تردید دلالت بر ذم و قدح دارد؛
۴- مفید سقوط روایت راوی موصوف به آن و ضعف آن می‌شود؛
۵- اگر به صورت مطلق ذکر شود موجب قدح راوی است؛
۶- جرح نیست و به عادل غیر ضابط نیز ضعیف اطلاق می‌شود، مراد این است که حدیث او قوت حدیث ثقه را ندارد؛
۷- از این که "ضعیف" موجب قدح راوی شود محل تامل است؛ برای اینکه قدما ضعیف را به کسی که کم حافظه بوده و یا سوء ضبط داشته یا کسی که روایت را بدون اجازه و یا از ضعفا و مجاهیل نقل می‌نموده، اطلاق کرده‌اند و این امور موجب فسق نمی‌گردد.
[۱] سبحانی، جعفر، اصول الحدیث و احکامه، ص۱۴۹.    
[۲] شهید ثانی، زین‌الدین، الرعایة فی علم الدرایه، ص۲۰۹.    
[۳] میرداماد، سیدمحمدباقر، الرواشح السماویة فی شرح الاحادیث الامامیه، ص۶۰.    
[۴] علیاری تبریزی، علی بن عبدالله، بهجة الامال، ج۱، ص۱۹۷-۱۹۸.
[۵] مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال، ج۱، ص۱۹۳.
[۶] طریحی، فخرالدین، جامع المقال، ص۲۶.    
[۷] اسدی جزایری، عبدالنبی بن سعدالدین، حاوی الاقوال فی معرفة الرجال، ج۱، ص۱۰۱.    
[۸] درایة الحدیث، ص۱۱۴.
[۹] خاقانی، علی، رجال الخاقانی، ص۳۳۳.    
[۱۰] خاقانی، علی، رجال الخاقانی، ص۵۵.    
[۱۱] کلباسی، ابوالهدی، سماء المقال، ج۲، ص۸۸.
[۱۲] بروجردی، سیدعلی، طرائف المقال، ج۲، ص۲۶۹.    
[۱۳] سخاوی، محمد بن عبدالرحمن، فتح المغیث، ج۲، ص۱۳۱.    
[۱۴] بهبهانی، وحید، فوائد الحائریه، ص۳۷.
[۱۵] مامقانی، عبدالله، مستدرکات مقباس الهدایه، ج۵، ص۱۳۹-۱۴۰.
[۱۶] مامقانی، عبدالله، مستدرکات مقباس الهدایه، ج۶، ص۱۹۴.
[۱۷] مامقانی، عبدالله، مقباس الهدایه، ج۲، ص۲۹۵-۲۹۷.    
[۱۸] مازندرانی، محمد بن اسماعیل، منتهی المقال، ج۱، ص۱۱۰-۱۱۱.    
[۱۹] مشکینی، ابوالحسن، وجیزة فی علم الرجال، ص۸۰.    
[۲۰] نوری، حسین، مستدرک الوسائل، ج۳، ص۷۷۳.


پانویس

[ویرایش]
 
۱. ↑ سبحانی، جعفر، اصول الحدیث و احکامه، ص۱۴۹.    
۲. ↑ شهید ثانی، زین‌الدین، الرعایة فی علم الدرایه، ص۲۰۹.    
۳. ↑ میرداماد، سیدمحمدباقر، الرواشح السماویة فی شرح الاحادیث الامامیه، ص۶۰.    
۴. ↑ علیاری تبریزی، علی بن عبدالله، بهجة الامال، ج۱، ص۱۹۷-۱۹۸.
۵. ↑ مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال، ج۱، ص۱۹۳.
۶. ↑ طریحی، فخرالدین، جامع المقال، ص۲۶.    
۷. ↑ اسدی جزایری، عبدالنبی بن سعدالدین، حاوی الاقوال فی معرفة الرجال، ج۱، ص۱۰۱.    
۸. ↑ درایة الحدیث، ص۱۱۴.
۹. ↑ خاقانی، علی، رجال الخاقانی، ص۳۳۳.    
۱۰. ↑ خاقانی، علی، رجال الخاقانی، ص۵۵.    
۱۱. ↑ کلباسی، ابوالهدی، سماء المقال، ج۲، ص۸۸.
۱۲. ↑ بروجردی، سیدعلی، طرائف المقال، ج۲، ص۲۶۹.    
۱۳. ↑ سخاوی، محمد بن عبدالرحمن، فتح المغیث، ج۲، ص۱۳۱.    
۱۴. ↑ بهبهانی، وحید، فوائد الحائریه، ص۳۷.
۱۵. ↑ مامقانی، عبدالله، مستدرکات مقباس الهدایه، ج۵، ص۱۳۹-۱۴۰.
۱۶. ↑ مامقانی، عبدالله، مستدرکات مقباس الهدایه، ج۶، ص۱۹۴.
۱۷. ↑ مامقانی، عبدالله، مقباس الهدایه، ج۲، ص۲۹۵-۲۹۷.    
۱۸. ↑ مازندرانی، محمد بن اسماعیل، منتهی المقال، ج۱، ص۱۱۰-۱۱۱.    
۱۹. ↑ مشکینی، ابوالحسن، وجیزة فی علم الرجال، ص۸۰.    
۲۰. ↑ نوری، حسین، مستدرک الوسائل، ج۳، ص۷۷۳.


منبع

[ویرایش]

پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «ضعیف»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۱۰/۵.    


رده‌های این صفحه : اصطلاحات حدیثی
جعبه ابزار