[ویرایش] دانشمند فرزانه، بادکوبه ای از ابتدای نوجوانی به تحصیل دانش اسلامی روی آورد و مقدمات علوم حوزوی را نزد پدر فرا گرفت. پس از رحلت پدر گرامی اش جهت فراگیری علوم اسلامی وطن خود را ترک گفت و به تهران رفت و در مدرسه «صدر» ساکن شد. ایشان به مدت هفت سال در تهران اقامت گزید و از محضر علمی نوابغ روزگار مانند: حکیم متأله سیدابوالحسن جلوه (۱۲۳۸ ـ ۱۳۱۴ هـ . ق.)
[۴]. در آسمان معرفت، حسن حسن زاده آملی، ص ۳۵۱ ـ ۳۲۹.
خوشه ها چید و در فقه، اصول و فلسفه تبحر یافت. ایشان در عنفوان جوانی با عشق به آقا امیر المومنین علی ـ علیه السلام ـ راهی عراق گردید و در حوزه کهن نجف اشرف مشغول فراگیری علوم اسلامی شد. وی در ابتدای ورود، در حوزه درسی و پربار ملا محمد کاظم خراسانی (۱۲۵۵ ـ ۱۳۲۹ هـ . ق) حاضر گردید و بهره ها برد. در همان زمان در درس فقه آقا شیخ محمد حسن مامقانی (۱۲۳۷ ـ ۱۳۲۳ هـ . ق) حاضر شد و شایستگی علمی خویش را به اثبات رسانید.
[۷]. نقباء البشر، شیخ آقا بزرگ تهران، ج۲، ص ۵۸۵ و ۵۸۴.
[ویرایش] این عالم فرهیخته، در پی سال ها تحقیق و پژوهش در محضر فرزانگان مشهور حوزه به چنان درجه ای از علم دست یازید که نامش زبانزد فضلا و دانشوران حوزه علمیه نجف گردید. محفل درس او آکنده از حضور مشتاقان علوم اسلامی بود و حدود چهار دهه به تدریس سطوح عالیه فقه، اصول، فلسفه، عرفان و کلام پرداخت. در اثر نبوغ و استعداد ذاتی وی، تدریس فلسفه اش شهرت بسزایی یافت و از درس فقه و اصول او پیشی گرفت و در نجف کمتر کسی در علوم عقلی همتراز او بود.
[ویرایش] وی در طول سال ها تدریس در حوزه علمیه نجف، عالمان بسیاری پرورش داد و آنان را به سر منزل مقصود رسانید. دانشورانی که از استادان بزرگ و عالمان ردیف اول حوزه به شمار می رفتند و چرخ تدریس، تألیف و تحقیق به برکت وجود آن ها به حرکت در می آمد. برخی از شاگردان ممتاز ایشان عبارتند از: ۱. سید ابوالقاسم خویی (۱۳۱۷ ـ ۱۴۱۳ هـ.. ق)
[۹]. یادنامه آیه الله العظمی خویی، موسسه خیریه آیه الله خویی، ص ۴۷.
[ویرایش] صفات پسندیده آیة الله بادکوبه ای زبانزد خاص و عام بود. تواضع، زهد، تقوا، ساده زیستی مطالعه بسیار، برخورداری از حافظه قوی و ذوق سرشار و علاقه وافر به علم و عمل از صفات نیکویی است که در وجود آن بزرگوار جمع شده بود. این فقیه و فیلسوف بزرگ الهی از برجسته ترین استادان حوزه بوده و بیشتر کتاب های فلسفی و عرفانی را تدریس می نمود. وی به شاگردانش عشق می ورزید و علاقه فراوانی به تعلیم و تربیت آن ها داشت. و در شکوفا نمودن استعداد شاگردانش نقش بسزایی ایفا می کرد.
علامه حسن زاده آملی در ذکر استادان علامه طباطبایی به بعد معنوی مرحوم آیة الله بادکوبه ای اشاره کرده می نویسد: (مرحوم آقا سید حسین بادکوبه ای هم، خیلی مراقب بود. حرف نمی زد مگر به ضرورت»
علامه فرزانه شیخ آقا بزرگ تهرانی درباره بعد علمی ایشان می نویسد: «آیة الله سید حسین بادکوبه ای در فلسفه و علوم عقلی اشتهار پیدا نمود و در آن رشته با مهارت، خبرویت و تحقیق و تدقیق شناخته شد و جمعی از افاضل طلاب از حوزه درسی او فارغ التحصیل شدند. او و علامه شیخ محمد حسین اصفهانی، مشهور به کمپانی، دو چهره ممتاز و متمایز بودند که علوم خود را بین مشتغلین پخش می نمودند و آسیاب درس های علوم عقلی بر محور این دو شخصیت علمی می چرخید و حقیقتا شایسته این مقام بودند»
مفسر بزرگ قرآن و شاگرد ممتاز آیة الله بادکوبه ای در مورد تحصیل خود در محضر استاد خود می نویسد: «در فلسفه نیز به درس حکیم و فیلسوف معروف وقت مرحوم آقا سید حسین بادکوبه ای موفق شدم. در ظرف شش سال که نزد معظم له تلمذ می کردم منظومه سبزواری و اسفار و مشاعر ملاصدرا و دوره شفای بو علی و کتاب «اثولوجیا و تمهید القواعد» ابن ترکه که در عرفان و اخلاق ابن مسکویه را خواندم. مرحوم بادکوبه ای از فرط عنایتی که به تعلیم و تربیت نویسنده داشت برای این که مرا به طرز تفکر برهانی آشنا سازد و به ذوق فلسفی من تقویت بخشد، امر فرمود به تعلیم ریاضیات بپردازم و در امتثال امر معظم له به درس مرحوم سید ابوالقاسم خوانساری که ریاضیدان زبردستی بود، حاضر شدم و یک دوره حساب استدلالی یک دوره ه ندسه مسطحه و فضایی و جبر استدلالی را از معظم له فرا گرفتم.»
استاد زبر دست حوزه، آیة الله سبحانی در مورد شخصیت بی نظیر ایشان می نویسد: «در نجف اشرف او (علامه طباطبایی) با حکیم بزرگی برخورد می کند که از فحول فلاسفه و ازاستادان بس لایق این دانش بوده، یعنی حکیمفیلسوف وقت خود سید حسین بادکوبه ای ـ رضوان الله علیه ـ آشنا می گردد این حکیم معروف که هنوز حتی جامعه علمی او را به خوبی نشناخته است یکی از متفکران عصر خود بود و او بود که توانست علامه طباطبایی را با حقیقت فلسفه و عرفان، بالاخص تفکر فلسفی آشنا سازد.»
[ویرایش] با این همه، مقام فقهی او نیز مورد توجه بوده است. از آثار او حاشیه بر کتاب الطهارة شیخ انصاری، و حاشیه بر اسفار و الشّوارِق را می‌توان نام برد.
[ویرایش] سرانجام دانشور نامی و فیلسوف بزرگ الاهی آیة الله سید حسین بادکوبه ای پس از شصت و پنج سال تلاش و مجاهدت و احیا و بزرگرداشت شعائر دینی در بیست و هشتم شوال (۱۳۵۸ هـ . ق)
[۲۳]. اثر آفرینان، سید کمال حاج سید جوادی، ج۲، ص ۷.
دار فانی را وداع گفت و به دیار معبود شتافت. پیکر مطهر وی پس از تشییع و اقامه نماز، در جوار مرقد قدسی حضرت علی ـ علیه السلام ـ به خاک سپرده شد.
[ویرایش] (۱) محّمد حسن آقا بزرگ تهرانی، طبقات اعلام الشیعة، ج ۲، جزء۱، نقباء البشر فی القرن الرابع عشر، مشهد ۱۴۰۴، ص ۵۸۴-۵۸۵. (۲) محمد هادی امینی، معجم رجال الفکر و الادب فی النجف خلال الف عام، نجف ۱۳۸۴/۱۹۸۴، ص ۵۰، مرتضی انصاری، زندگانی و شخصیت شیخ مرتضی انصاری، اهواز ۱۳۸۰، ص ۳۶۶. (۳) حسن حسن زاده آملی، «علامه طباطبایی در منظره عرفان نظری و عملی»، کیهان اندیشه، ش ۲۶ (مهر و آبان ۱۳۶۸ ش)، ص ۹. (۴) عزالدین زنجانی، "علامه طباطبایی : جامع حکمت و شریعت "، کیهان فرهنگی، سال ۶، ش ۸ (آبان ۱۳۶۸ ش)، ص ۲. (۵) منوچهر صدوقی سها، تاریخ حکما و عرفاء متأخّر بر صدرالمتألهین، تهران ۱۳۵۹ ش، ص ۷۱-۷۲.
