تکلیف (ابهام زدایی)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

تکالیف ممکن است در معانی ذیل و یا اضافه به معانی ذیل به کار رفته باشد:

تکلیف دینی، یکی از مفاهیم مهم دینی و به معنای اوامر و نواهی خداوند به بندگانش

قرآن

• تکلیف (قرآن)، بررسی تکلیف در آیات قرآن کریم
• تکلیف حیوانات، بررسی تکلیف حیوانات از منظر قرآن کریم
• تکلیف در بهشت آدم، تکالیف و ممنوعیت‌های حضرت آدم در قرآن
• تکلیف در قیامت، بررسی وجود یا عدم وجود تکلیف در قیامت
• تکلیف زمین، امتناع و ترس زمین از پذیرش تکلیف عرضه شده بر او در قرآن کریم

علوم عقلی

• تکلیف (کلام)، اوامر و نواهی خداوند به بندگانش
• تکلیف فلسفی، اثبات مولابودن خداوند و اثبات رابطه مولا و بنده
• تکلیف عرفانی، نقش و اهمیت تکلیف در عرفان در برخی مباحث، همچون مسئله «اسقاط تکلیف» و تفکیک شریعت در قبال طریقت و حقیقت

فقه

• تکلیف (فقه)، خطاب شارع به انجام دادن یا ترک کاری و یا تخییر بین آن دو
• تکلیف شرع، خطاب شارع به انجام دادن یا ترک کاری و یا تخییر بین آن دو
• تکلیف آزمایشی، امر و نهی کردن بدون اراده جدّی به تحقق متعلق در خارج
• تکلیف الزامی، احکام ناشی از مصلحت و مفسده مُلزِمه
• تکلیف انحلالی، احکام منحل شده یک ماهیت، به تعداد مصادیق آن
• تکلیف تحریمی، حرام قرار دادن چیزى
• تکلیف تخییری، تکلیف به انجام یا ترک یکی از دو یا چند چیز
• تکلیف تسجیلی، امر و نهی کردن به غرض اتمام حجّت، بدون اراده تحقق متعلَّق در خارج
• تکلیف تعبدی، احکام مشروط به قصد قربت در مرحله امتثال
• تکلیف تعیینی، تکلیف به انجام یا ترک امری معیّن
• تکلیف ظاهری، احکام مستفاد از اماره یا اصل عملی ، یا احکام مستفاد از اصول عملی ، برای مکلّف شاکّ یا جاهل به حکم واقعی
• تکلیف جدی، امر و نهی کردن با اراده جدّی بر تحقق متعلق در خارج
• تکلیف زجری، احکام وضع شده برای امورِ مطلوب بالغیر
• تکلیف شانی، مرحله ابلاغ احکام به مکلّفان، یا مرحله تحقق خارجی موضوعات احکام
• تکلیف شرعی، تکلیف صادر شده از سوی شارع مقدس
• تکلیف ثابت، احکام معتبرِ مستمرّ تا زمان معین یا غیر معیّن
• تکلیف طریقی، تکلیف ثابت به علم یا ظنّ معتبر
• تکلیف طلبی، تکلیف دلالت کننده بر درخواست انجام متعلق آن
• تکلیف عقلایی، تکلیف صادر شده از سوی عقلا
• تکلیف عقلی، تکلیفِ ناشی از ادراک عقل نسبت به حُسن یا قبح چیزی
• تکلیف عینی، تکلیفِ متوجه هر یک از مکلّفان به صورت مستقل
• تکلیف ترخیصی، احکام فاقد الزام شرعی در فعل یا ترک عمل
• تکلیف نفسی، احکام دارای مصلحت به اعتبار نفس متعلقات آن‌ها
• تکلیف واقعی، احکام مترتب بر موضوع بدون لحاظ علم و جهل مکلَّف، یا احکام مکشوف به علم و طریق علمی
• تکلیف کفایی، تکلیفِ باقی بر همه مکلفان مشروط به عدم انجام توسط یکی از آنها
• تکلیف مجهول، تکلیف به شئ غیر معلوم به تفصیل
• تکلیف محتمل، تکلیف غیر ثابت به علم یا ظنّ معتبر
• تکلیف مشروط، تکلیف مشروط به تحقق امری خارج از ذات آن
• تکلیف مشکوک، تکلیف محتمل با تساوی احتمال وجود و عدم آن
• تکلیف مظنون، تکلیف محتمل با رجحان احتمال وجود آن
• تکلیف معدومین، شمول تکلیف نسبت به افراد غیر موجود در زمان خطاب
• تکلیف ارشادی، حکم ارشادی مقابل حکم مولوی
• تکلیف استقلالی، اعتبارات مورد التفات استقلالی شارع
• تکلیف اضطراری، احکام ثانویِ واقعیِ مختصّ به حالت اضطرار مکلّف
• تکلیف انحلالی، احکام منحل شده یک ماهیت، به تعداد مصادیق آن
• تکلیف انشایی، احکامِ بعد از مرحله اقتضا و قبل از مرحله فعلیت و اجرا
• تکلیف ایجابی، حکم الزامی و طلب اکید متعلق به چیزی
• تکلیف بعثی، امر و نهی کردن به غرض تحقق متعلَّق در خارج به وسیله مکلَّف
• تکلیف بما‌ لا یطاق، تکلیف کردن به امر خارج از طاقت مکلّف
• تکلیف به مجمل، تکلیف به امر غیر واضح و مردّد بین چند چیز
• تکلیف محال، تکلیف غیر قابل صدور از مکلِّف
• تکلیف به محال، تکلیف کردن به امر محال
• تکلیف به محال عادی، تکلیف کردن به امر محال به حسب عادت
• تکلیف به محال عقلی، تکلیف کردن به امر محال به حسب عقل
• تکلیف تعبدی، احکام مشروط به قصد قربت در مرحله امتثال
• تکلیف توصلی، احکام غیر مشروط به قصد قربت در مرحله امتثال
• تکلیف حقیقی، احکام ناشی از مصالح و مفاسد واقعی در متعلق آنها
• تکلیف ضمنی، اعتبارات مورد توجه تَبَعی شارع
• تکلیف عقلی، تکلیفِ ناشی از ادراک عقل نسبت به حُسن یا قبح
• تکلیف کفائی، تکلیفِ باقی بر همه مکلفان مشروط به عدم انجام توسط یکی از آنها
• تکلیف معلوم، تکلیف ثابت به علم یا ظنّ معتبر
• تکلیف معلوم اجمالی، تکلیف به امر مرددّ میان دو یا چند چیز
• تکلیف معلوم تفصیلی، تکلیف فاقد هر نوع ابهام یا اجمال
• تکلیف موجودین، شمول تکلیف نسبت به افراد موجود در زمان خطاب
• آسانی تکلیف، تکالیف شرعی براساس وسع و ظرفیت مکلفین