احمد بن هارون بردیجی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
بَردیجی، ابوبکر احمدبن هارون بن روح بردعی،
محدث،
فقیه و
رجالی قرن سوم و چهارم است.
[ویرایش]
در حدود ۲۳۰ در
بردیج ، از توابع بَرذعه در
ارّان (
جمهوری آذریایجان کنونی)، چشم به جهان گشود
و در
رمضان ۳۰۱ در ۷۱ سالگی در
بغداد دیده از جهان فروبست.
بعضی از
حفاظ و
محدثان نسبت بردعی به
احمدبن هارون را انکار می‌کنند و او را بردعی بردیجی می‌نامند.
از سوانح زندگی وی اطلاع چندانی در دست نیست.
به گفته معاصران و استادش، ابوسعید اشَجّ، بردیجی به شهرهای دیگر مسافرت می‌کرد و
حدیث می‌نوشت.
مسافرتهای او به
اصفهان نیز احتمالاً به همین منظور بوده است.
[ویرایش]
ابوبکر بردیجی در زمان خود، از استادان و
مشایخ بزرگ کسب
معرفت کرد.
در
نیشابور از محمدبن یحیی ذُهلی استماع حدیث کرد
و نزد مشایخ بزرگی چون نصربن علی جهضمی، یحیی بن عبدالله کرابیسی، ابوسعید اشَجّ و هارون بن اسحاق همدانی تلمذ کرد.
ابوعمر مستملی در۲۵۵ در مسجد محمدبن یحیی ذُهلی از احمدبن هارون بردیجی حدیث شنیده و در بیان مقام بلند او گفته است که در میان ائمه
اهل حدیث ، جز ابوبکر بردیجی کسی را نمی‌شناسم.
در
بیروت از عباس بن ولیدبن مزید، در
دمشق از زیدبن محمدبن عبدالصمد و ابازُرعه و در حِمْص از محمدبن عوف و دیگر محدثان و مشایخ بزرگ آن عصر حدیث آموخت.
[ویرایش]
از شاگردان مشهور وی جعفربن احمدبن سنان قطان، ابوبکر محمدبن عبدالله شافعی، علی بن محمدبن لرجوع کنید به لرجوع کنید به و ابوالقاسم سلیمان بن احمد طبرانی را می‌توان نام برد.
او از محدثان بزرگی است که شاگردان، مشتاقانه در محضرش حاضر می‌شدند.
[ویرایش]
بردیجی در دوران زندگی خود، همواره مشغول جمع آوری حدیث بود،
به طوری که
ابن اثیر او را از پیشروان
علم حدیث و
یاقوت حموی وی را، از بزرگان دانش حدیث خوانده اند.
همچنین حفاظ و محدثان مشهوری، چون ابوالحسن بن قبیس و ابوبکر خطیب، وی را در زمره حافظان صدیق آورده اند.
دارقُطْنی او را از موثّقان علم حدیث و مورد اعتماد علمای عصر خود می‌دانست.
شهرت بردیجی تا آنجاست که مشایخ همعصر حاکم نیشابوری در احادیث خود از وی
روایت کرده اند، و
سمعانی ،
به نقل از
حاکم نیشابوری ، آورده است که شیخ ایشان،
ابوعلی حافظ ، در
مکه در ۳۰۳، از ابوبکر بردیجی حدیث شنیده است.
[ویرایش]
اما این
قول که سفر ابوبکر به
حج و وفات او در مکه در ۳۰۳ بوده، اشتباه ناشی از ضبط تاریخ وفات است؛ زیرا ابوعلی یک بار قبل از ۳۰۰ و بار دیگر در ۳۰۳ به مکه سفر کرده است، و بنا به قول بیش‌تر منابع وفات ابوبکر بردیجی در
بغداد در ۳۰۱ روی داده است.
[ویرایش]
از بردیجی این آثار بر جای مانده است: طبقات الاسماء المفردة من الصحابة و التابعین و اصحاب الحدیث، در معرفی راویانی که همنام نداشته اند؛ و معرفة المتصل من الحدیث و المرسل والمقطوع و بیان الطرق الصحیحة، در
علم حدیث .
[ویرایش]
(۱) ابن اثیر، اللباب فی تهذیب الانساب، بیروت ۱۴۱۴/۱۹۹۴.
(۲) ابن عدیم، بغیة الطلب فی تاریخ حلب، چاپ فرجوع کنید به اد سزگین، فرانکفورت ۱۴۰۹/۱۹۸۹.
(۳) ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، چاپ علی شیری، بیروت ۱۴۱۵ـ۱۴۱۷/ ۱۹۹۵ـ۱۹۹۶.
(۴) احمدبن عبدالله ابونعیم، کتاب ذکر اخبار اصفهان، لیدن ۱۹۳۱ـ۱۹۳۴، چاپ افست تهران (بی تا).
(۵) محمدبن خیر اشبیلی، فهرسة مارواه عن شیوخه من الدواوین المصنفة فی ضروب العلم و انواع المعارف، چاپ کودرا و ریبرا، ساراگوسا ۱۸۹۴ـ ۱۸۹۵.
(۶) احمدبن هارون بردیجی، طبقات الاسماء المفردة من الصحابة و التابعین و اصحاب الحدیث، چاپ سکینه شهابی، دمشق ۱۹۸۷.
(۷) احمدبن علی خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، مدینه (بی تا).
(۸) محمدبن احمد ذهبی، تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر و الاعلام، چاپ عمر عبدالسلام تدمری، ج ۲۲: حوادث و وفیات ۳۰۱ـ۳۱۰ ه، بیروت ۱۴۱۳/ ۱۹۹۲.
(۹) محمدبن احمد ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج ۱۴، چاپ شعیب ارنرجوع کنید به وط، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
(۱۰) محمدبن احمد ذهبی، العبر فی خبر من غبر، ج ۲، چاپ فرجوع کنید به اد سیّد، کویت ۱۹۸۴.
(۱۱) فرجوع کنید به اد سزگین، تاریخ التراث العربی، ج ۱، جزء ۱، نقلة الی العربیة محمودفهمی حجازی، ریاض ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
(۱۲) عبدالکریم بن محمد سمعانی، الانساب، ج ۲، چاپ عبدالرحمان بن یحیی معلمی یمانی، حیدرآباد دکن ۱۳۸۳/۱۹۶۳.
(۱۳) عمررضا کحاله، معجم المرجوع کنید به لفین، دمشق ۱۹۵۷ـ۱۹۶۱، چاپ افست بیروت (بی تا).
(۱۴) یاقوت حموی، معجم البلدان، چاپ فردیناند ووستنفلد، لایپزیگ ۱۸۶۶ـ۱۸۷۳، چاپ افست تهران ۱۹۶۵.
[ویرایش]
[ویرایش]
دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «بَردیجی»، شماره۹۳۶.
