آتش جهنم (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
خداوند در
قرآن برخی از اوصاف و ویژگی‌های آتش جهنم را بیان می‌کند. در این مقاله این آیات معرفی می‌شوند.
[ویرایش]
برخی اوصاف آتش جهنم در قرآن کریم ذکر شده است. این اوصاف عبارتند از
:
آتش
دوزخ، مستمرّ و بدون انقطاع:
۱. سَأُصْلِيهِ سَقَرَ وَ ما أَدْراكَ ما سَقَرُ لا تُبْقِي وَ لا تَذَرُ.
۲. وَيْلٌ يَوْمَئِذٍ لِلْمُكَذِّبِينَ انْطَلِقُوا إِلى ما كُنْتُمْ بِهِ تُكَذِّبُونَ انْطَلِقُوا إِلى ظِلٍّ ذِي ثَلاثِ شُعَبٍ لا ظَلِيلٍ وَ لا يُغْنِي مِنَ اللَّهَبِ.
مانع نشدن دود و سايه آتش جهنّم از شعله‌ور بودن آن، استمرار و لحظه به لحظه بودن آتش را بيان مى‌كند.
انبوهى و به هم پيوستگى، از ويژگيهاى
آتش جهنّم:
۱. ... إِنَّا أَعْتَدْنا لِلظَّالِمِينَ ناراً أَحاطَ بِهِمْ سُرادِقُها ....
۲. لَهُمْ مِنْ فَوْقِهِمْ ظُلَلٌ مِنَ النَّارِ وَ مِنْ تَحْتِهِمْ ظُلَلٌ ....
۳. انْطَلِقُوا إِلى ظِلٍّ ذِي ثَلاثِ شُعَبٍ لا ظَلِيلٍ وَ لا يُغْنِي مِنَ اللَّهَبِ إِنَّها تَرْمِي بِشَرَرٍ كَالْقَصْرِ كَأَنَّهُ جِمالَتٌ صُفْرٌ.
جهنّم، آتشى بزرگ و عظيم:
... النَّارَ الْكُبْرى.
آتش جهنّم، داراى صدايى مهيب و خروش هولناك:
۱. ... وَ أَعْتَدْنا لِمَنْ كَذَّبَ بِالسَّاعَةِ سَعِيراً إِذا رَأَتْهُمْ مِنْ مَكانٍ بَعِيدٍ سَمِعُوا لَها تَغَيُّظاً وَ زَفِيراً.
۲. وَ لِلَّذِينَ كَفَرُوا بِرَبِّهِمْ عَذابُ جَهَنَّمَ ... إِذا أُلْقُوا فِيها سَمِعُوا لَها شَهِيقاً وَ هِيَ تَفُورُ تَكادُ تَمَيَّزُ مِنَ الْغَيْظِ ....
آتش جهنّم، داراى شراره‌هاى بزرگ:
انْطَلِقُوا إِلى ظِلٍّ ذِي ثَلاثِ شُعَبٍ لا ظَلِيلٍ وَ لا يُغْنِي مِنَ اللَّهَبِ إِنَّها تَرْمِي بِشَرَرٍ كَالْقَصْرِ.
تشبيه شراره‌هاى آتش جهنّم به
قصر (در بزرگى):
انْطَلِقُوا إِلى ظِلٍّ ذِي ثَلاثِ شُعَبٍ لا ظَلِيلٍ وَ لا يُغْنِي مِنَ اللَّهَبِ إِنَّها تَرْمِي بِشَرَرٍ كَالْقَصْرِ.
همانندى شراره‌هاى آتش جهنّم، با
شتران زرد رنگ:
انْطَلِقُوا إِلى ظِلٍّ ذِي ثَلاثِ شُعَبٍ لا ظَلِيلٍ وَ لا يُغْنِي مِنَ اللَّهَبِ إِنَّها تَرْمِي بِشَرَرٍ كَالْقَصْرِ كَأَنَّهُ جِمالَتٌ صُفْرٌ.
آتش جهنّم، سوزاننده درون و جان آدمى:
نارُ اللَّهِ الْمُوقَدَةُ الَّتِي تَطَّلِعُ عَلَى الْأَفْئِدَةِ.
آتش دوزخ، مايه
ذلّت و
خواری:
۱. رَبَّنا إِنَّكَ مَنْ تُدْخِلِ النَّارَ فَقَدْ أَخْزَيْتَهُ ....
۲. ... فَأَنَّ لَهُ نارَ جَهَنَّمَ خالِداً فِيها ذلِكَ الْخِزْيُ الْعَظِيمُ.
آتش جهنّم، بسيار شديد و سوزاننده:
۱. ... قُلْ نارُ جَهَنَّمَ أَشَدُّ حَرًّا لَوْ كانُوا يَفْقَهُونَ.
۲. تَلْفَحُ وُجُوهَهُمُ النَّارُ وَ هُمْ فِيها كالِحُونَ.
۳. كَلَّا إِنَّها لَظى نَزَّاعَةً لِلشَّوى.
۴. سَأُصْلِيهِ سَقَرَ لَوَّاحَةٌ لِلْبَشَرِ.
۵. وُجُوهٌ يَوْمَئِذٍ خاشِعَةٌ تَصْلى ناراً حامِيَةً.
۶. وَ أَمَّا مَنْ خَفَّتْ مَوازِينُهُ فَأُمُّهُ هاوِيَةٌ وَ ما أَدْراكَ ما هِيَهْ نارٌ حامِيَةٌ.
غير قابل تحمّل و طاقت‌فرسا بودن آتش دوزخ:
۱. فَما أَصْبَرَهُمْ عَلَى النَّارِ.
۲. ... وَ أَعْتَدْنا لِمَنْ كَذَّبَ بِالسَّاعَةِ سَعِيراً وَ إِذا أُلْقُوا مِنْها مَكاناً ضَيِّقاً مُقَرَّنِينَ دَعَوْا هُنالِكَ ثُبُوراً لا تَدْعُوا الْيَوْمَ ثُبُوراً واحِداً وَ ادْعُوا ثُبُوراً كَثِيراً.
آتش دوزخ، فراخوان
اعراض‌کنندگان از حق و
حق‌گریزان، به سوى خود:
كَلَّا إِنَّها لَظى تَدْعُوا مَنْ أَدْبَرَ وَ تَوَلَّى.
دوزخ، آتش فراگير:
۱. وَ قُلِ الْحَقُّ مِنْ رَبِّكُمْ فَمَنْ شاءَ فَلْيُؤْمِنْ وَ مَنْ شاءَ فَلْيَكْفُرْ إِنَّا أَعْتَدْنا لِلظَّالِمِينَ ناراً أَحاطَ بِهِمْ سُرادِقُها ....
۲. لَهُمْ مِنْ فَوْقِهِمْ ظُلَلٌ مِنَ النَّارِ وَ مِنْ تَحْتِهِمْ ظُلَلٌ ....
احاطه آتش دوزخ بر جان و قلب
عیب‌جویان، كيفرى مناسب براى گناه آنان، درباره مردم:
وَيْلٌ لِكُلِّ هُمَزَةٍ لُمَزَةٍ كَلَّا لَيُنْبَذَنَّ فِي الْحُطَمَةِ وَ ما أَدْراكَ مَا الْحُطَمَةُ نارُ اللَّهِ الْمُوقَدَةُ الَّتِي تَطَّلِعُ عَلَى الْأَفْئِدَةِ إِنَّها عَلَيْهِمْ مُؤْصَدَةٌ فِي عَمَدٍ مُمَدَّدَةٍ.
شدّت و عظمت آتش جهنّم، فوق درك و تصوّر انسانها:
۱. سَأُصْلِيهِ سَقَرَ وَ ما أَدْراكَ ما سَقَرُ لا تُبْقِي وَ لا تَذَرُ.
۲. فَأُمُّهُ هاوِيَةٌ وَ ما أَدْراكَ ما هِيَهْ نارٌ حامِيَةٌ.
۳. كَلَّا لَيُنْبَذَنَّ فِي الْحُطَمَةِ وَ ما أَدْراكَ مَا الْحُطَمَةُ نارُ اللَّهِ الْمُوقَدَةُ.
آتش جهنّم، داراى نَوَسان و شدّت و ضعف:
... مَأْواهُمْ جَهَنَّمُ كُلَّما خَبَتْ زِدْناهُمْ سَعِيراً.
حرارت جهنّم، قابل افزايش و تحت تأثيرِ وسيله‌اى برافروزنده، در
قیامت:
وَ إِذَا الْجَحِيمُ سُعِّرَتْ.
آوردن فعل مجهول «سعّرت» براى افروخته شدن جهنّم، حكايت مى‌كند كه آتش جهنّم مستند به خصوصيّات ذاتى آن نيست و عوامل بيرونى در شعله‌ور شدن آن دخيل‌اند.
[ویرایش]
جهنّم، داراى شعله‌هاى سوزان:
۱. کلا انها لظی• نزاعة للشوی.
«اما هرگز چنین نیست شعله‌های سوزان آتش است.
دست و
پا و
پوست سر را می‌کند و می‌برد».
خداوند می‌فرماید: (هرگز چنین نیست) هیچ
فدیه و فدائی پذیرفته نمی‌شود (کلا). (آن شعله‌های سوزان آتش است) (انها لظی). پیوسته زبانه می‌کشد، و هر چیز را در کنار و مسیر خود می‌یابد می‌سوزاند.
دست و
پا و پوست سر را می‌کند و با خود می‌برد (نزاعة للشوی). (لظی) به معنی شعله خالص آتش است، و یکی از نام‌های جهنم نیز می‌باشد، و در آیات فوق هر دو معنی ممکن است. (نزاعة) به معنی چیزی است که پی درپی جدا می‌کند. و (شوی) به معنی دست و پا و اطراف بدن است، و گاه به معنی بریان کردن نیز آمده، ولی در اینجا منظور همان معنی اول است، زیرا هنگامی که آتش سوزان و شعله‌وری به چیزی می‌رسد اول اطراف و جوانب و شاخ و
برگ آن را می‌سوزاند و جدا می‌کند.
۲. سیصلی نارا ذات لهب.
«و به زودی وارد آتشی می‌شود که دارای شعله فروزان است».
[ویرایش]
زبانه‌هاى آتش جهنّم، داراى شكلى همانند ستونهاى بلند و كشيده شده:
کلا لینـبذن فی الحطمة• وما ادرک ما الحطمة• نار الله الموقدة• التی تطـلع علی الافـدة• انها علیهم مؤصدة• فی عمد ممددة.
«چنین نیست که او می‌پندارد، به زودی در حطمه (آتشی خردکننده) پرتاب می‌شود. و تو چه می‌دانی حطمه چیست؟
آتش برافروخته الهی است. آتشی که از دل‌ها سرمی زند! این آتش بر آنها به صورت دربسته است. در ستون‌های کشیده و طولانی!».
[ویرایش]
وابسته بودن پيدايش و برافروخته شدن آتش جهنّم، به خدا و خواست او:
نار الله الموقدة.
«
آتش برافروخته الهی است».
[ویرایش]
خداوند در آیات قرآن از
کافران،
مشرکان،
جنیان ظالم،
سنگ‌ها و ... به عنوان هیزم و اتش‌گیره جهنم یاد می‌کند.
[ویرایش]
[ویرایش]
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۱۰، ص۲۱۷، برگرفته از مقاله «آتش جهنم».
