• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حامدافندی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



حامد اَفَندی، فقیه و شیخ‌الاسلام حنفی قرن دهم می باشد.




حامد افندی، از فقهاء حنفی می باشد.

۱.۱ - سال تولد


او در سال ۹۰۰ در قونیه به دنیا آمد.

۱.۲ - پدر و جد


پدرش، محمد افندی ، عالم و قاضی بیگ‌شهر و جدش، دروز افندی ، از مشایخ صوفیه بود.
[۱] تقی‌الدین‌ بن عبدالقادر تمیمی، الطبقات السَنیة فی تراجم الحنفیة، ج۳، ص۲۴، ج۳، چاپ عبدالفتاح محمد حلو، ریاض ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
[۲] محمد بن یحیی عطائی، حدائق الحقائق فی تکملةالشقائق، ج۱، ص۲۴۲ـ۲۴۳، در شقائق نعمانیه و ذیللری، چاپ عبدالقادر اوزجان، استانبول: دارالدعوة، ۱۹۸۹.


۱.۳ - اشتباه در ذکر نام پدر


بغدادی،
[۳] اسماعیل بغدادی، هدیةالعارفین، ج۱، ستون ۲۶۰، در حاجی‌خلیفه، ج۵.
به اشتباه، نام پدرش را علی ذکر کرده است.



حامد در ۹۲۰ به استانبول رفت و نزد آشجی‌زاده حسن چلپی ، سعدی چلپی ، محیی‌الدین محمد چیوی‌زاده و عبدالقادر چلپی‌افندی درس خواند، سپس ملازم عبدالقادر چلپی شد و در زمانی که عبدالقادر سِمَت قاضی عسکر یافت، حامد منشی وی شد.
[۴] احمد بن مصطفی طاشکوپری‌زاده، الشقائق النعمانیة فی علماءالدولة العثمانیة، ج۱، ص۴۸۸، بیروت ۱۳۹۵/۱۹۷۵.
[۵] تقی‌الدین‌ بن عبدالقادر تمیمی، الطبقات السَنیة فی تراجم الحنفیة، ج۳، ص۲۴، ج۳، چاپ عبدالفتاح محمد حلو، ریاض ۱۴۰۳/۱۹۸۳.




حامد از ۹۴۰ در مدارس شهرهایی چون بورسه ، مَغنیسا و استانبول به تدریس پرداخت.



وی در ۹۴۸ با دختر چیوی‌زاده ازدواج کرد و به «چیوی‌زاده دامادی» (داماد چیوی‌زاده) شهرت یافت.



حامد افندی، در سمتهای مختلفی به خدمت پرداخته است.
در ۹۵۴ مفتی مغنیسا شد.
و در ۹۵۵ استاد مدرسه «شاهزاده» در استانبول شد.
[۶] احمد بن مصطفی طاشکوپری‌زاده، الشقائق النعمانیة فی علماءالدولة العثمانیة، ج۱، ص۴۸۸، بیروت ۱۳۹۵/۱۹۷۵.
[۷] تقی‌الدین‌ بن عبدالقادر تمیمی، الطبقات السَنیة فی تراجم الحنفیة، ج۳، ص۲۴ـ۲۵، چاپ عبدالفتاح محمد حلو، ریاض ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
[۸] محمد بن یحیی عطائی، حدائق الحقائق فی تکملةالشقائق، ج۱، ص۲۴۳، در شقائق نعمانیه و ذیللری، چاپ عبدالقادر اوزجان، استانبول: دارالدعوة، ۱۹۸۹.

حامد افندی در ۹۵۶ قاضی شام و از ۹۵۷ تا ۹۵۹ قاضی مصر بود و سپس به تدریس در مدرسه ایاصوفیه استانبول پرداخت.
از ۹۶۱ تا ۹۶۳ قضاوت بورسه و استانبول را برعهده داشت و در ۹۶۴ قاضی عسکر روم ایلی (بخش اروپایی حکومت عثمانی ) شد و حدود ده سال در همین سمت بود.
[۹] ابن ‌طولون، قضاة دمشق، ج۱، ص۳۲۶، چاپ صلاح‌الدین منجد، دمشق ۱۹۵۶.
[۱۰] تقی‌الدین‌ بن عبدالقادر تمیمی، الطبقات السَنیة فی تراجم الحنفیة، ج۳، ص۲۵، ج۳، چاپ عبدالفتاح محمد حلو، ریاض ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
[۱۱] محمد بن یحیی عطائی، حدائق الحقائق فی تکملةالشقائق، ج۱، ص۲۴۳، در شقائق نعمانیه و ذیللری، چاپ عبدالقادر اوزجان، استانبول: دارالدعوة، ۱۹۸۹.




به گفته طاشکوپری‌زاده،
[۱۲] احمد بن مصطفی طاشکوپری‌زاده، الشقائق النعمانیة فی علماءالدولة العثمانیة، ج۱، ص۴۸۸، بیروت ۱۳۹۵/۱۹۷۵.
حامد بسیار مورد اعتماد سلطان سلیمان قانونی بود و سلطان قصد داشت او را صدراعظم خود کند، اما پس از وفات سلطان در ۹۷۴، به فرمان سلطان سلیم دوم از مقام قاضی عسکری روم ایلی برکنار گردید و تا اواخر حکومت وی، هیچ سمتی نداشت.
[۱۳] تقی‌الدین‌ بن عبدالقادر تمیمی، الطبقات السَنیة فی تراجم الحنفیة، ج۳، ص۲۴ـ۲۵، ج۳، چاپ عبدالفتاح محمد حلو، ریاض ۱۴۰۳/۱۹۸۳.




در پی وفات ابوالسعود افندی (شیخ‌الاسلام عصر سلطان سلیم دوم) در ۹۸۲، حامد افندی شیخ‌الاسلام شد و تا هنگام وفاتش در ۹۸۵، در همین سمت بود.



وی در استانبول در کنار قبر ابوایوب انصاری ، از صحابه پیامبر اکرم ، دفن شد.
[۱۴] احمد بن مصطفی طاشکوپری‌زاده، الشقائق النعمانیة فی علماءالدولة العثمانیة، ج۱، ص۴۸۸، بیروت ۱۳۹۵/۱۹۷۵.
[۱۵] تقی‌الدین‌ بن عبدالقادر تمیمی، الطبقات السَنیة فی تراجم الحنفیة، ج۳، ص۲۴ـ۲۵، ج۳، چاپ عبدالفتاح محمد حلو، ریاض ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
[۱۶] محمد بن یحیی عطائی، حدائق الحقائق فی تکملةالشقائق، ج۱، ص۲۴۳، در شقائق نعمانیه و ذیللری، چاپ عبدالقادر اوزجان، استانبول: دارالدعوة، ۱۹۸۹.




حامد را به نیک‌سیرتی ، تدین ، کثرت محفوظات و تبحر در علم فقه ستوده‌اند.
وی در استانبول مسجدی بنا کرد که از آن برای آموزش علوم دینی استفاده می‌شد، ولی اثری از آن باقی‌نمانده است.
[۱۷] احمد بن مصطفی طاشکوپری‌زاده، الشقائق النعمانیة فی علماءالدولة العثمانیة، ج۱، ص۴۸۹، بیروت ۱۳۹۵/۱۹۷۵.
[۱۸] محمد بن یحیی عطائی، حدائق الحقائق فی تکملةالشقائق، ج۱، ص۲۴۳، در شقائق نعمانیه و ذیللری، چاپ عبدالقادر اوزجان، استانبول: دارالدعوة، ۱۹۸۹.




وی مجموعه‌ای از فتواهای فقهی به زبان عربی را گردآوری کرد و پس از تدوین موضوعی، بر مواردی از آن‌ها حاشیه نگاشت.
برخی عنوان این اثر را الفتاوی‌الحامدیة دانسته‌اند.
[۱۹] تقی‌الدین‌ بن عبدالقادر تمیمی، الطبقات السَنیة فی تراجم الحنفیة، ج۳، ص۲۴ـ۲۵، ج۳، چاپ عبدالفتاح محمد حلو، ریاض ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
[۲۰] محمد بن یحیی عطائی، حدائق الحقائق فی تکملةالشقائق، ج۱، ص۲۴۳، در شقائق نعمانیه و ذیللری، چاپ عبدالقادر اوزجان، استانبول: دارالدعوة، ۱۹۸۹.
[۲۱] حاجی خلیفه، ج۲، ستون ۱۲۲۲.

به گفته تمیمی،
[۲۲] تقی‌الدین‌ بن عبدالقادر تمیمی، الطبقات السَنیة فی تراجم الحنفیة، ج۳، ص۲۴ـ۲۵، ج۳، چاپ عبدالفتاح محمد حلو، ریاض ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
این اثر حدود پانزده مجلد بوده است.
[۲۳] حاجی خلیفه، ج۲، ستون ۱۲۲۲.




در بعضی منابع ، نسب و آثار حامد افندی با نسب و آثار حامد بن علی عمادی درآمیخته است، بیشتر به سبب همنام بودن اثرشان.
[۲۴] یوسف الیان سرکیس، معجم‌المطبوعات العربیة و المعربة، ج۱، ستون ۷۳۹، قاهره ۱۳۴۶/۱۹۲۸، چاپ افست قم ۱۴۱۰.
[۲۵] کارل بروکلمان، تاریخ الادب‌العربی، ج۹، ص۳۳۹، ج۹، نقله الی‌العربیة عمر صابر عبدالجلیل، (قاهره) ۱۹۹۵.
[۲۶] احمد صدقی علی شقیرات، ج۱، ص۴۰۶، تاریخ مؤسسة شیوخ الاسلام فی العهد العثمانی: ۸۲۸ـ۱۳۴۱ه = ۱۴۲۵ـ ۱۹۲۲، اربد، اردن ۱۴۲۳/۲۰۰۲.
[۲۷] احمد صدقی علی شقیرات، ج۱، ص۴۱۱، تاریخ مؤسسة شیوخ الاسلام فی العهد العثمانی: ۸۲۸ـ۱۳۴۱ه = ۱۴۲۵ـ ۱۹۲۲، اربد، اردن ۱۴۲۳/۲۰۰۲.




(۱) ابن ‌طولون، قضاة دمشق، چاپ صلاح‌الدین منجد، دمشق ۱۹۵۶.
(۲) کارل بروکلمان، تاریخ الادب‌العربی، ج۹، نقله الی‌العربیة عمر صابر عبدالجلیل، (قاهره) ۱۹۹۵.
(۳) اسماعیل بغدادی، هدیةالعارفین، ج۱، در حاجی‌خلیفه، ج۵.
(۴) تقی‌الدین‌ بن عبدالقادر تمیمی، الطبقات السَنیة فی تراجم الحنفیة، ج۳، چاپ عبدالفتاح محمد حلو، ریاض ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
(۵) حاجی‌خلیفه.
(۶) یوسف الیان سرکیس، معجم‌المطبوعات العربیة و المعربة، قاهره ۱۳۴۶/۱۹۲۸، چاپ افست قم ۱۴۱۰.
(۷) احمد صدقی علی شقیرات، تاریخ مؤسسة شیوخ الاسلام فی العهد العثمانی: ۸۲۸ـ۱۳۴۱ه = ۱۴۲۵ـ ۱۹۲۲، اربد، اردن ۱۴۲۳/۲۰۰۲.
(۸) احمد بن مصطفی طاشکوپری‌زاده، الشقائق النعمانیة فی علماءالدولة العثمانیة، بیروت ۱۳۹۵/۱۹۷۵.
(۹) محمد بن یحیی عطائی، حدائق الحقائق فی تکملةالشقائق، در شقائق نعمانیه و ذیللری، چاپ عبدالقادر اوزجان، استانبول: دارالدعوة، ۱۹۸۹.


 
۱. تقی‌الدین‌ بن عبدالقادر تمیمی، الطبقات السَنیة فی تراجم الحنفیة، ج۳، ص۲۴، ج۳، چاپ عبدالفتاح محمد حلو، ریاض ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
۲. محمد بن یحیی عطائی، حدائق الحقائق فی تکملةالشقائق، ج۱، ص۲۴۲ـ۲۴۳، در شقائق نعمانیه و ذیللری، چاپ عبدالقادر اوزجان، استانبول: دارالدعوة، ۱۹۸۹.
۳. اسماعیل بغدادی، هدیةالعارفین، ج۱، ستون ۲۶۰، در حاجی‌خلیفه، ج۵.
۴. احمد بن مصطفی طاشکوپری‌زاده، الشقائق النعمانیة فی علماءالدولة العثمانیة، ج۱، ص۴۸۸، بیروت ۱۳۹۵/۱۹۷۵.
۵. تقی‌الدین‌ بن عبدالقادر تمیمی، الطبقات السَنیة فی تراجم الحنفیة، ج۳، ص۲۴، ج۳، چاپ عبدالفتاح محمد حلو، ریاض ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
۶. احمد بن مصطفی طاشکوپری‌زاده، الشقائق النعمانیة فی علماءالدولة العثمانیة، ج۱، ص۴۸۸، بیروت ۱۳۹۵/۱۹۷۵.
۷. تقی‌الدین‌ بن عبدالقادر تمیمی، الطبقات السَنیة فی تراجم الحنفیة، ج۳، ص۲۴ـ۲۵، چاپ عبدالفتاح محمد حلو، ریاض ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
۸. محمد بن یحیی عطائی، حدائق الحقائق فی تکملةالشقائق، ج۱، ص۲۴۳، در شقائق نعمانیه و ذیللری، چاپ عبدالقادر اوزجان، استانبول: دارالدعوة، ۱۹۸۹.
۹. ابن ‌طولون، قضاة دمشق، ج۱، ص۳۲۶، چاپ صلاح‌الدین منجد، دمشق ۱۹۵۶.
۱۰. تقی‌الدین‌ بن عبدالقادر تمیمی، الطبقات السَنیة فی تراجم الحنفیة، ج۳، ص۲۵، ج۳، چاپ عبدالفتاح محمد حلو، ریاض ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
۱۱. محمد بن یحیی عطائی، حدائق الحقائق فی تکملةالشقائق، ج۱، ص۲۴۳، در شقائق نعمانیه و ذیللری، چاپ عبدالقادر اوزجان، استانبول: دارالدعوة، ۱۹۸۹.
۱۲. احمد بن مصطفی طاشکوپری‌زاده، الشقائق النعمانیة فی علماءالدولة العثمانیة، ج۱، ص۴۸۸، بیروت ۱۳۹۵/۱۹۷۵.
۱۳. تقی‌الدین‌ بن عبدالقادر تمیمی، الطبقات السَنیة فی تراجم الحنفیة، ج۳، ص۲۴ـ۲۵، ج۳، چاپ عبدالفتاح محمد حلو، ریاض ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
۱۴. احمد بن مصطفی طاشکوپری‌زاده، الشقائق النعمانیة فی علماءالدولة العثمانیة، ج۱، ص۴۸۸، بیروت ۱۳۹۵/۱۹۷۵.
۱۵. تقی‌الدین‌ بن عبدالقادر تمیمی، الطبقات السَنیة فی تراجم الحنفیة، ج۳، ص۲۴ـ۲۵، ج۳، چاپ عبدالفتاح محمد حلو، ریاض ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
۱۶. محمد بن یحیی عطائی، حدائق الحقائق فی تکملةالشقائق، ج۱، ص۲۴۳، در شقائق نعمانیه و ذیللری، چاپ عبدالقادر اوزجان، استانبول: دارالدعوة، ۱۹۸۹.
۱۷. احمد بن مصطفی طاشکوپری‌زاده، الشقائق النعمانیة فی علماءالدولة العثمانیة، ج۱، ص۴۸۹، بیروت ۱۳۹۵/۱۹۷۵.
۱۸. محمد بن یحیی عطائی، حدائق الحقائق فی تکملةالشقائق، ج۱، ص۲۴۳، در شقائق نعمانیه و ذیللری، چاپ عبدالقادر اوزجان، استانبول: دارالدعوة، ۱۹۸۹.
۱۹. تقی‌الدین‌ بن عبدالقادر تمیمی، الطبقات السَنیة فی تراجم الحنفیة، ج۳، ص۲۴ـ۲۵، ج۳، چاپ عبدالفتاح محمد حلو، ریاض ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
۲۰. محمد بن یحیی عطائی، حدائق الحقائق فی تکملةالشقائق، ج۱، ص۲۴۳، در شقائق نعمانیه و ذیللری، چاپ عبدالقادر اوزجان، استانبول: دارالدعوة، ۱۹۸۹.
۲۱. حاجی خلیفه، ج۲، ستون ۱۲۲۲.
۲۲. تقی‌الدین‌ بن عبدالقادر تمیمی، الطبقات السَنیة فی تراجم الحنفیة، ج۳، ص۲۴ـ۲۵، ج۳، چاپ عبدالفتاح محمد حلو، ریاض ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
۲۳. حاجی خلیفه، ج۲، ستون ۱۲۲۲.
۲۴. یوسف الیان سرکیس، معجم‌المطبوعات العربیة و المعربة، ج۱، ستون ۷۳۹، قاهره ۱۳۴۶/۱۹۲۸، چاپ افست قم ۱۴۱۰.
۲۵. کارل بروکلمان، تاریخ الادب‌العربی، ج۹، ص۳۳۹، ج۹، نقله الی‌العربیة عمر صابر عبدالجلیل، (قاهره) ۱۹۹۵.
۲۶. احمد صدقی علی شقیرات، ج۱، ص۴۰۶، تاریخ مؤسسة شیوخ الاسلام فی العهد العثمانی: ۸۲۸ـ۱۳۴۱ه = ۱۴۲۵ـ ۱۹۲۲، اربد، اردن ۱۴۲۳/۲۰۰۲.
۲۷. احمد صدقی علی شقیرات، ج۱، ص۴۱۱، تاریخ مؤسسة شیوخ الاسلام فی العهد العثمانی: ۸۲۸ـ۱۳۴۱ه = ۱۴۲۵ـ ۱۹۲۲، اربد، اردن ۱۴۲۳/۲۰۰۲.



دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «حامد اَفَندی»، شماره۵۷۴۲.    






جعبه ابزار