• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ثبت (حدیث)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


ثبت، از اصطلاحات بکار رفته در علم حدیث بوده و از الفاظ مدح راوی می‌باشد.


ثبت - به فتح با - به معنای حجت، بینه، ثابت القلب و کسی است که در موقع خصومت و دشمنی لغزش زبانی ندارد. و در "الصحاح" آمده است: ثبت - به فتح با - یعنی، حجت ولی ثبت (به سکون با) به معنای ثابت القلب است. برخی نیز گفته‌اند: به معنای کسی است که در موقع خصومت و دشمنی لغزش زبانی ندارد.

برای "ثبت" دانشمندان علوم حدیث معانی متعددی ذکر کرده‌اند که ذیلا به برخی از آن‌ها اشاره می‌شود:
۱- کسی که احادیث وی مورد استدلال واقع می‌شود ولی نشان‌دهنده عدالت راوی نیست؛
۲- راوی متصف به وصف "ثبت" حجت و نیز بیان‌گر این است که راوی ثقه است؛
۳- راوی متقن و غیر مخلط است؛
۴- راوی در نقل احادیث مورد اعتماد است؛
۵- راوی دارای خطا و لغزش‌ اندک است؛
۶- حافظه راوی در حد متعارف کم نیست؛
۷- "ثبت" صفت مشبهه است و دلالت بر ثبوت و دوام می‌کند و راوی متصف به آن در حدیث و یا در همه کارهای خود متثبت است.

گفته شده است "ثبت" مفید مدح است ولی افاده توثیق نمی‌کند. اگر امامی‌بودن راوی متصف به آن محرز شد احادیث وی به احادیث حسن ملحق می‌شود ولی اگر امامی بودن او احراز نشد احادیث وی به احادیث قوی ملحق خواهد شد. بله چنان‌چه راوی متصف به "ثبت" زیدی، فطحی و واقفی باشد "ثبت" مترادف با "ثقه" خواهد بود زیرا ثقه غیر امامی همان راوی متثبت و متحرز از کذب است.
گفته شده است: "ثبت" از الفاظ غیر صریح تعدیل است. و نیز گفته‌اند: از اولین و عالی‌ترین مراتب تعدیل است.
[۱] سبحانی، جعفر، اصول الحدیث و احکامه، ص۱۵۰.    
[۲] سبحانی، جعفر، اصول الحدیث و احکامه، ص۵۷.    
[۳] شهیدثانی، زین‌الدین، الرعایة فی علم الدرایه، ص۲۰۴.    
[۴] شهیدثانی، زین‌الدین، الرعایة فی علم الدرایه، ص۲۰۵.    
[۵] محقق داماد، سیدمحمدباقر، الرواشح السماویة فی شرح الاحادیث الامامیه، ص۶۰.    
[۶] کافیجی، محمد بن سلیمان، المختصر فی علم الاثر، ص۶۳.
[۷] سیوطی، عبدالرحمن، تدریب الراوی، ج۱، ص۴۰۴.    
[۸] طریحی، فخر الدین، جامع المقال، ص۲۶.    
[۹] مدیرشانه‌چی‌، کاظم، درایة الحدیث، ص۱۱۲.
[۱۰] ابوالهدی، کلباسی اصفهانی، سماء المقال فی علم الرجال، ج۲، ص۱۸۳-۱۸۷.    
[۱۱] علامه نجفی، سیدضیاءالدین، ضیاء الدرایه، ص۴۷.
[۱۲] نادرعلی، عادل، علوم حدیث و اصطلاحات آن، ص۱۰۷.
[۱۳] سخاوی، محمد بن عبدالرحمن، فتح المغیث، ج۲، ص۱۱۵.    
[۱۴] سبحانی، جعفر، کلیات فی علم الرجال، ص۳۶۴.    
[۱۵] مامقانی، عبدالله، مقباس الهدایه، ج۲، ص۲۴۰-۲۴۱.    
[۱۶] مامقانی، عبدالله، مقباس الهدایه، ج۲، ص۲۵۵.    
[۱۷] مشکینی، ابوالحسن، وجیزة فی علم الرجال، ص۷۴.    
[۱۸] مشکینی، ابوالحسن، وجیزة فی علم الرجال، ص۷۶.    


۱. ↑ سبحانی، جعفر، اصول الحدیث و احکامه، ص۱۵۰.    
۲. ↑ سبحانی، جعفر، اصول الحدیث و احکامه، ص۵۷.    
۳. ↑ شهیدثانی، زین‌الدین، الرعایة فی علم الدرایه، ص۲۰۴.    
۴. ↑ شهیدثانی، زین‌الدین، الرعایة فی علم الدرایه، ص۲۰۵.    
۵. ↑ محقق داماد، سیدمحمدباقر، الرواشح السماویة فی شرح الاحادیث الامامیه، ص۶۰.    
۶. ↑ کافیجی، محمد بن سلیمان، المختصر فی علم الاثر، ص۶۳.
۷. ↑ سیوطی، عبدالرحمن، تدریب الراوی، ج۱، ص۴۰۴.    
۸. ↑ طریحی، فخر الدین، جامع المقال، ص۲۶.    
۹. ↑ مدیرشانه‌چی‌، کاظم، درایة الحدیث، ص۱۱۲.
۱۰. ↑ ابوالهدی، کلباسی اصفهانی، سماء المقال فی علم الرجال، ج۲، ص۱۸۳-۱۸۷.    
۱۱. ↑ علامه نجفی، سیدضیاءالدین، ضیاء الدرایه، ص۴۷.
۱۲. ↑ نادرعلی، عادل، علوم حدیث و اصطلاحات آن، ص۱۰۷.
۱۳. ↑ سخاوی، محمد بن عبدالرحمن، فتح المغیث، ج۲، ص۱۱۵.    
۱۴. ↑ سبحانی، جعفر، کلیات فی علم الرجال، ص۳۶۴.    
۱۵. ↑ مامقانی، عبدالله، مقباس الهدایه، ج۲، ص۲۴۰-۲۴۱.    
۱۶. ↑ مامقانی، عبدالله، مقباس الهدایه، ج۲، ص۲۵۵.    
۱۷. ↑ مشکینی، ابوالحسن، وجیزة فی علم الرجال، ص۷۴.    
۱۸. ↑ مشکینی، ابوالحسن، وجیزة فی علم الرجال، ص۷۶.    


پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «ثبت»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۶/۴.    


رده‌های این صفحه : اصطلاحات حدیثی | الفاظ مدح راوی
جعبه ابزار